تلاش براي تدوين سند شهر اسلامي

گزارشي از سخنان يک کارشناس درباره معماري و شهرسازي اسلامي در نشست مطبوعاتي اجلاس جهاني شهر اسلامي

دکتر حسن بلخاري در نشست مطبوعاتي اجلاس جهاني شهر اسلامي گفت: در شهر اسلامي فرم و ساختار از معنا اخذ مي‌شود؛ اين بدين معني است كه در انديشه اسلامي معتقديم فرم و ساختار يك شهر هم از جهت ظهور هويت شهر و ايجاد معنويت در آن مي‌تواند موثر باشد و هم در جهت عكس آن.

به گزارش خبرگزاري ايكنا، نشست مطبوعاتي اجلاس جهاني شهر اسلامي با هدف شرح مطالب در مورد برگزاري اجلاس و دستاوردهاي آن، معرفي نمايشگاهي از بهترين تجارب شهر‌هاي اسلامي و جايزه شهر اسلامي، ظهر 4 شهريورماه در سالن‌ همايش برج ميلاد تهران برگزار شد.

در اين نشست، پور وزيري، مدير مركز منطقه‌اي خاورميانه؛ حسين محمد پورزندي، رئيس شوراي سياستگذاري نخستن اجلاس شهر اسلامي؛ مسعود نصرتي، شهردار قزوين و دبير اجرايي؛ حسن بلخاري، عضو هيئت علمي مجمع جهاني شهر اسلامي؛ سجاد محمديارزاده، دبير كل مجمع؛ عبدالحميد نقره‌كار، رئيس دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه علم و صنعت ايران و عباس ظاهري رئيس شوراي شهر قزوين حضور داشتند.

حسن بلخاري در اين نشست در باب اهميت برگزاري اجلاس جهاني شهر اسلامي گفت: غرب بعد از رنسانس اقدام به تدوين مباني و سياست‌هاي خود در ابعاد مختلف كرد، ولي ما در سرزمين‌هاي اسلامي كمتر به سوي تدوين اين مباني رفتيم؛ اين در حالي است كه ما در جامعه اسلامي در مباني و بنيان‌هاي اساسي انديشه، بسيار قوي هستيم، اما در عرصه‌ جهاني و ارائه آن مباني و سياست‌هاي امور مهم بشري چندان فعال نبوده‌ايم.

وي افزود: به همين دليل است كه ما در سرزمين‌هاي اسلامي در مورد هويت، كليت، ساختار و اصول شهر اسلامي در ابعاد مختلف مستنداني در دست نداريم؛ البته من منكر تلاش‌هاي صورت گرفته نيستم، در اين عرصه تلاش‌هاي خوب و مهمي صورت گرفته ولي ماحصل آن، قابليت ارائه به عنوان سند جهاني ندارد.

اين پژوهشگر حوزه فلسفه و هنر عنوان كرد: يكي از اصلي‌ترين اهداف برگزاري مجمع بين‌المللي شهر اسلامي دست‌يابي به اصول و مباني‌اي است كه بتوان به‌وسيله آن شهر اسلامي را تعريف كرد.

وي تاكيد كرد: تمدن‌ها از طريق اسناد موجود است كه هويت خود را اثبات مي‌كنند، از آنجا كه تمدن ما سابقه بسيار غني از لحاظ ايرانيت و اسلاميت دارد بر همين اساس ضروري است كه در جهت تدوين اين سند تلاش كنيم.

بلخاري اظهار كرد: در تدوين اين سند ما به چند اصل بنيادي اعتقاد داريم؛ اول اينكه «در شهر اسلامي فرم و ساختار از معنا اخذ مي‌شود»؛ اين بدين معني است كه در انديشه اسلامي معتقديم فرم و ساختار يك شهر هم از جهت ظهور هويت شهر و ايجاد معنويت در آن مي‌تواند موثر باشد و هم در جهت عكس آن. در حقيقت ما در انديشه اسلامي ساختار را متاثر از معنا مي‌دانيم.

وي ادامه داد: نكته دوم اين است كه ما معتقديم در انديشه ديني، وحي و وحيانيت خداوند در تدوين اصول نقش دارد؛ يعني در شهر اسلامي هم معنا و محتوا و هم فرم از مباني ديني اخذ مي‌شود.

ما در قرآن آياتي داريم كه در آن از شهر مطمئن، داراي رفاه، ايمن و از شهر داراي ساختارهاي معنوي صحبت مي‌شود، در آياتي خداوند به طور رسمي ساختن كشتي را در ساختار فرم به حضرت نوح تعليم مي‌دهد.

اين مدرس دانشگاه مطرح كرد: ما معتقديم در شهر اسلامي حقايق ديني، هم بيانگر مباني اصول حاكم بر جمال ساختاري و معنوي شهر هستند و هم از لحاظ ساختاري معايب آن را بازگو مي‌كنند.

وي در پايان بر اهميت مباحث ارائه شده در اين اجلاس تاكيد و بر برگزاري مناسب آن اظهار اميدواري كرد.

گفتني است، اجلاس جهاني شهر اسلامي در راستاي اهميت جايگاه و معيارهاي سكونت، مفهوم توسعه پايدار و بهبود كيفيت زندگي و زيست در كتاب آسماني دين مبين اسلامي و ضرورت شناسايي و كاربردي كردن اين مفاهيم در فرآيند كالبدي توسعه شهري با همكاري سازمان اسكان بشر سازمان ملل و نهادهاي بين‌المللي و نيز حضور انديشمندان و متخصصان علوم ديني و شهري 9 و 10 شهريور ماه با حضور نمايندگاني از 27 كشور اسلامي و 10 نفر از شهرداران پايتخت‌ كشورهاي اسلامي در مسجدالنبي شهر قزوين برگزار مي‌شود.

دكتر حسن بلخاري در يک نگاه:

دكتر حسن بلخاري قهي متولد سال 1341 در اصفهان است. او همچنين عضو هيات علمي دانشگاه تهران و دانشيار گروه مطالعات عالي هنر در پرديس هنرهاي زيبا است. بلخاري دکتراي فلسفه هنر دارد و بيش از بيست و پنج کتاب در باب مباني نظري هنر و به ويژه فلسفه هنر تاليف و ترجمه نموده است.

او همچنين ‎‏عضو حقيقي شوراي قطب‌هاي علمي كشور، عضو حقيقي كميسيون نشريات علمي كشور، رئيس كرسي هنر‏‎ در هيات حمايت از کرسي‌هاي نظريه پردازي ، ‎‏عضو شوراي عالي آموزش و پژوهش كتابخانه ملي ايران، رئيس سابق پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر و داراي بيش از 100 مقاله علمي در نشريات و کنگره‌هاي داخلي و خارجي است.

دکتر بلخاري در سال 1390 به عنوان چهره ماندگار شهر تهران برگزيده شد. با زبان‌هاي انگليسي و عربي آشنايي دارد و عنوان رساله‌اش (the manifestation of unity of existence in art and architecture of iran and india (a comparative study است.

حيطه اصلي مطالعات و تحقيقات بلخاري، معماري اسلامي، مباني عرفاني هنر، حكمت هنر شرق و زيبايي‌شناسي هنر است و تاليفات و ترجمه‌ها زيادي در اين زمينه دارد.

همچنين بايد به مطالعات دکتر بلخاري در مورد فرهنگ هند نيز اشاره كنيم. در كتاب «اسرار مكنون يك گل» به بررسي تجلي نيلوفر در هنر و معماري شرق (ايران و هند) پرداخته و ارائه مقالاتي در كشور هند از جمله «تجلي هنر قدسي در معماري مقبره‌هاي اسلامي هند»، «آغازين نقطه تلافي دو فرهنگ ايران و هند: ريگ ودا و اوستا» بيانگر تسلط او در بررسي تطبيقي آثار ايراني، اسلامي، هندي است.

سه‌شنبه 12 شهريور 1392 - 8:13

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری