- موردي يافت نشد
گزارش
نيما نوربخش
احياي موسيقي نوروزي با کمک عشاير و روستاييان
گزارشي از نظرات يک پيشکسوت موسيقي درباره موسيقي نوروزي و برگزاري آخرين دوره جشنواره موسيقي فجر
حسن رياحي از پيشکسوتان عرصه موسيقي و دبير سه دوره متوالي جشنواره موسيقي فجر بر لزوم احياي موسيقي نوروزي با کمک عشاير و روستاييان از قوميت‌هاي مختلف کشورمان تاکيد کرد.
حسن رياحي، دبير بيست و هشتمين جشنواره بين المللي موسيقي فجر و از موسقيدان عرصه موسيقي در مورد عملکرد خود در اين دوره جشنواره به خبرگزاري مهر، گفت: «جشنواره بيست و هشتم با اينکه به‌خاطر صرفه‌جويي و کاهش بودجه، محدود برگزار شد اما من شخصا از بخش‌هاي گوناگون آن راضي بودم.
به عنوان نمونه ما امسال به طور آزمايشي فيلم را جايگزين بخش پژوهش کرديم که استقبال هم از سوي مردم، آن هم مردم آشنا با موسيقي خوب و مناسب بود.»
وي ادامه داد: «همچنين در بخش استعدادهاي درخشان نيز با همه اين که موسيقي کلاسيک را به گوش شنونده مي‌رساند، جوانان کارهاي خوبي ارائه دادند و جالب آنجا که استقبال مردم هم خوب و مناسب بود. در بخش نسل ديگر نيز گروه‌هاي موسيقي کلاسيک ايراني کارهاي خوبي ارائه دادند.»
بخش بين‌الملل جشنواره فجر هم خوب عمل کرد
رياحي درباره بخش بين الملل جشنواره سال گذشته نيز به خبرگزاري مهر اظهار کرد: «بخش بين‌الملل هم با همه محدوديت‌هاي موجود براي دعوت از گروه‌هاي خارجي هر شب که به تالار مي‌رفتم مي‌ديدم اين گروه ها نيز شنونده خاص خود را پيدا کرده‌اند. به هر حال، يکي از ويژگي‌هاي جشنواره موسيقي فجر اين است که شاخه‌هاي گوناگون موسيقي هر يک شنونده خود را دارا هستند.»
اين آهنگساز در ادامه صحبت‌هاي خود اشاره اي هم به شور و نشاط موجود در برگزاري کنسرت هاي پاپ جشنواره کرد و ادامه داد: «به نظر من بيست و هشتمين جشنواره بين‌المللي موسيقي فجر با همه جمع و جور بودنش، درکل بد نبود و در حد توان و تا آنجا که مي توانستيم سعي کرديم آن را با همه کمبود بودجه در شان جشنواره‌اي به نام فجر برگزار کنيم.»
اميدوارم سال آينده بودجه بيشتر شود
دبير بيست و هشتمين جشنواره بين المللي موسيقي فجر، کمبود بودجه در محدود برگزار شدن بخش هاي گوناگون جشنواره و به‌ويژه بخش بين الملل را بسيار موثر خواند و افزود: اميدوارم سال آينده دستمان بازتر باشد تا بتوانيم کسري‌ها را جبران کنيم.
وي در پاسخ به پرسشي مبني بر اين که علاقه‌مند به انجام چه کاري در جريان برگزاري بيست و هشتمين دوره برگزاري جشنواره موسيقي فجر بوديد که موفق به تحقق آن نشديد؟ گفت: «مسلما اگر بودجه کافي در اختيار داشتيم در بخش بين‌الملل فعاليت‌مان گسترده‌تر مي‌شد و مي‌توانستيم از گروه‌هاي ديگري هم دعوت به عمل آوريم.
همچنين مي‌توانستيم کودکان را نيز در جشنواره شرکت دهيم و بخش بانوان را نيز مي‌توانستيم پر و بال بيشتري دهيم. ما حدود 70 تقاضا داشتيم که نتوانستيم آنها را بررسي و در جشنواره شرکت دهيم؛ چراکه سالن‌هاي ميزبان هم محدودتر شده بودند.»
رياحي در پاسخ به اين پرسش که آيا در بيست و نهمين جشنواره موسيقي فجر اميد مي‌رود که اين دست برنامه‌ها محقق شود، اظهار کرد: «بستگي به اوضاع اقتصادي دارد. هر چند که بودجه مسئله اصلي ما نيست. چون خود برگزاري جشنواره بهانه‌اي است براي رسيدن به آن هدفي که داريم و هدف هم همان تحول در گونه‌هاي رنگارنگ موسيقي ايران بوسيله نسل جوان است.
البته در اين راستا من خوشبختانه شاهد رقابت‌هايي بين گروه‌هاي دانشجويي، به‌ويژه در بخش‌هاي آهنگسازي، نوازندگي و گروه‌نوازي هستم. همچنين خوشبختانه شور و حال و رقابت خوب و مثبتي در بين گروه‌هاي شهرستاني نيز به چشم مي‌خورد و به گوش مي‌رسد.»
همه کارها از دست من به تنهايي برنمي‌آيد
وي در پاسخ به اين پرسش که همواره بعد از اتمام جشنواره فجر وعده‌هايي به گروه‌هاي برگزيده داده مي شود، آيا آن وعده‌ها محقق مي شود يا خير؟ گفت: «تا آنجا که بشود وعده‌هايمان را محقق مي کنيم. به عنوان نمونه سال گذشته من افرادي را که در بخش آهنگسازي امتياز لازم را کسب کرده بودند به صدا و سيما معرفي کردم تا اين سازمان به آنها سفارش ساخت اثر بدهد که خوشبختانه هر دو طرف راضي بودند. همچنين با بنياد ملي نخبگان وارد مذاکره شديم و 17 نفر براي معرفي به اين بنياد انتخاب شدند.
در ضمن، ديگر بيش از اين کاري از دست من به تنهايي برنمي‌آيد. البته براي در اختيار گرفتن سالني هم وارد مذاکره شده‌ايم تا آن سالن به نوعي پاتوق گروه‌هاي موسيقي شود و گروه‌هاي گوناگون موسيقي از هر شاخه‌اي بتوانند دائما در آنجا به اجراي برنامه‌هاي خود بپردازند.»
رياحي سالن دانشکده هنر و معماري با ظرفيت 150 نفر را آن سالن مورد نظر معرفي کرد و ادامه داد: «شايد به لحاظ کمّي گنجايش مناسبي نداشته باشد اما به هر حال از نظر موقعيت، محل آن در منطقه مناسبي است و فرصتي براي گروه‌هاي موسيقي است تا ضمن ارائه هنر خود، فروش بليت هم داشته باشند.»
اگر شرايط فراهم شود دبيري سال آينده را برعهده مي‌گيرم
اين آهنگساز در پاسخ به اينکه قطعا شما دبير جشنواره بيست و نهم موسيقي هستيد يا خير، اظهار کرد: «اجازه بدهيد ببينيم که برنامه‌ها چطور پيش مي‌رود و به کجا مي رسد. البته ما يک هدفي داريم که اگر به ما کمک کنند به آن هدفمان برسيم يا دست کم نزديک شويم؛ چرا که نه. مي مانم و کارم را ادامه مي دهم. ناگفته نماند که دبيري جشنواره همين طورش براي من جذابيتي ندارد چون گرفتاري‌هاي حاشيه‌اي دارد که من چندان در شرايط آن نيستم.»
مدير گروه موسيقي دانشکده هنر و معماري، هدف از برگزاري جشنواره به دبيري خود را تحول در موسيقي ايران به وسيله نسل جوان خواند و افزود: «ما در بخش رقابتي جشنواره يا در پايان‌نامه‌هاي دانشجويي تا حدودي شاهد حرکت‌هايي از سوي نسل جوان هستيم. اما اين جوانان و گروه‌ها نيازمند حمايت هستند که ما نيز در اين راستا يک قول‌هايي گرفته ايم تا آنجا که حتي شرايطي فراهم کنيم که اين گروه ها بتوانند در خارج از کشور به صحنه بروند چون بايد درمورد آنها برون مرزي هم فکر کنيم.»
وي با تاکيد مجدد بر اين که به هر حال دست تنها از من کاري بر نمي آيد، گفت: «اميدوارم مسوولان و هنرمندان ديگر هم در راستاي ياد شده کمک حال باشند.»
اقبال به موسيقي پاپ جهاني است
رياحي درمورد اين که به نظر مي رسد در جشنواره موسيقي فجر سال به سال حضور پاپ گسترده تر و موسيقي اصيل ايراني کم رنگ تر مي شود نيز با اشاره به اين که موضوع ياد شده تنها مشکل ما نيست، اظهار کرد: «من پنج سال پيش در سميناري به ميزباني فيليپين با حضور مسوولان موسيقي آسيا شرکت کردم که دو مشکل در آنجا مطرح شد.
اول اشتغال اهالي موسيقي و دوم دوري جوانان از موسيقي ملي کشورشان بود. مي خواهم بگويم که اين موضوع از گلايه ها و شکايات مسوولان موسيقي آسيا هم به شمار مي رود. البته ما در اين مجال وارد اين بحث نمي شويم چون از نظر جامعه‌شناسانه بحث طولاني است که چرا امروزه موسيقي پاپ در دنيا حرف اول را مي زند و ماجراي انسان امروز چيست که تا اين اندازه گرايش به ساده‌نگري و ريتم هاي تند دارد.
البته موسيقي پاپ هم به جاي خود و در زمان خودش، مورد نياز هر جامعه اي مي تواند باشد و اين را نمي توان منکر شد. منتها يک خط قرمزي هم بايد قائل بود تا از آن خط عبور نکنيم.»
وي در اين‌باره افزود: «البته مردم به موسيقي پاپ علاقه‌مندند و با شور و نشاط هم آن را دنبال مي کنند. من در ايام برگزاري جشنواره که به برج ميلاد مي رفتم شاهد استقبال بسيار خوب مردم بودم و حتي تعجب کردم که چطور بليت‌ها با اين سرعت به فروش مي رود.»
رياحي، شرايط جامعه جهاني را هم در پذيرش موسيقي پاپ بي تاثير ندانست و ادامه داد: «به عنوان نمونه در آلمان هم که يک کشور پيشرفته و فرهنگي است، موسيقي راک حرف اول را مي زند و اين موضوع به لحاظ مردم‌شناسانه و جامعه‌شناسانه جاي فکر و بررسي دارد که چرا انسان امروز تا اين اندازه ساده‌پسند مي‌شود. البته نفوذ فرهنگ غرب به شرق هم در اين زمينه بي‌تاثير نبوده است.»
نوروز و هنر موسيقي
در ادامه اين گفتگو از حسن رياحي درباره تناسب موسيقي اصيل ايراني و نوروز پرسيديم. وي گفت: «البته در مورد نوروز من تحقيقي ندارم و همان صداي ساز و ناقاره‌اي که از کودکي هنگام سال تحويل به گوشمان مي رسيد در ذهن دارم.»
وي افزود: «البته روستانشينان و عشاير ما صاحب نوع موسيقي خاصي براي نوروز هستند که هنگام سال تحويل اجرا مي‌کنند که البته موضوع آن نيز جداست و مربوط به موسيقي نواحي کشورمان مي‌شود.»
مدير گروه موسيقي دانشکده هنر و معماري در پاسخ به اين پرسش که جا دارد مسوولان موسيقايي کشورمان قطعات نوروزي را در اختيار مردم بگذارند نيز گفت: «شنيده‌ام که برنامه‌هايي دارند. البته نوروز زمان برگزاري کنسرت نيست اما به هر حال حتي به صورت رقابتي يا در قالب فراخوان نيز بايد کار شود تا قطعات نوروزي بعد از ساخت در ايام عيد در اختيار مردم قرار گيرد. البته اين کار گرچه لازم و مفيد است اما پيش‌نياز آن انجام کار گسترده پژوهشي است.»
رياحي در اين باره افزود: «کار بر روي موسيقي نوروزي، کار بسيار مفيدي شمرده مي شود چون سنتي است که کم رنگ شده يا از بين رفته است از همين رو با کار پژوهشي ضمن جبران و احياي آنها، مي‌توان بهانه اي براي توليد آثاري از اين دست پيدا کرد تا برخي از آهنگسازاني که تمايل دارند، بتوانند روي موضوع نوروز کار کنند.»
رياحي درمورد پيشنهاد عيدانه خود به مردم نيز، گفت: فکر مي کنم ايام عيد فرصت خوبي است تا جوانان سر فرصت و با تمرکز موسيقي گوش کنند و به نظر من اين مي تواند پيشنهاد خوبي براي ايام نوروز باشد.
البته من خودم هم يک اثري در اين زمينه با شعري از مولانا دارم که مي گويد: "آب زنيد راه را اين که نگار مي رسد / مژده دهيد باغ را بوي بهار مي رسد" از همين رو فکر مي کنم گوش دادن به اين دست کارها و اشعاري با مضامين نوروز هم مي تواند جالب باشد.»
اين آهنگساز با تاکيد بر لزوم توجه آهنگسازان به موسيقي نوروزي و لزوم آن، ادامه داد: «نگارش و ساخت آثار نوروزي ايده بسيار خوبي است که از جانب شما مطرح شد و اميدوارم موزيسين‌هاي ما به آن اهتمام ورزند.»
لزوم هم‌نشيني با روستاييان و عشاير براي رسيدن به موسيقي نوروزي
وي با اشاره به اين که البته صدا و سيما تا حدودي ابن کار را انجام مي‌دهد، ادامه داد: «ما در اين زمينه نيازمند خلق آثاري فاخر و ماندگار هستيم که پيش‌نياز آن هم تحقيق و حتي زندگي با روستانشينان و هموطنان عزيز عشايرمان است تا بدين وسيله موزيسين‌ها بتوانند لباس فاخري تن اين تم‌هاي نوروزي کنند.»
رياحي با بيان اين که اين دست آثار بايد جالب و شنيدني باشند، درباره شاخصه‌هاي جذابيت آن ها گفت: «در عين رساندن پيام خود بايد زيبا و تاثيرگذار باشد تا بتواند با عموم مردم ارتباط برقرار کند. در واقع خيلي شخصي و تخصصي نباشد چرا که مسلما اين دست کار ها با ملودي هاي علمي و پيچيده نمي توانند در جذب مخاطب موفق باشند و با مردم ارتباط برقرار کنند.
شعرا هم در زمينه نوروز اشعار درخور توجهي دارند که موزيسين ها براي خلق آثار ماندگار مي توانند از آن ها کمک بگيرند. منتها يک سازماني بايد پيش قدم شود و اين مهم را کليد بزند.»
رياحي در پاسخ به اين پرسش که آيا در چيدمان سفره هفت‌سينتان ايده خاص موسيقايي هم داشته‌ايد؟ گفت: «چيدن سفره هفت سين داراي سنت و اصالتي ديرينه است.»
وي در ادامه در حالي که خنده طولاني بر لب آورد، گفت: «البته ما يک کليد سل هم به آن به عنوان سمبل موسيقي اضافه مي کنيم.»
زندگينامه استادحسن رياحي:
حسن رياحي آهنگساز و سازنده سرود ملي ايران در سال 1323 در خانواده‌اي اهل هنر ديده به جهان گشود
او از کودکي نزد پدر فراگيري پيانو را آغاز کرد و در سن 12 سالگي وارد هنرستان موسيقي شد و با ساز تخصصي ويلن فارغ التحصيل گرديد.
آشنايي پدرش با حشمت سنجري، رهبر ارکستر سمفونيک سبب شد تا وي از آ‌موزه‌‌هاي اين چهره نامي موسيقي هم بهره گيرد.
وي پس از مدتي کار اجرايي در دانشگاه شيراز جهت تکميل تحصيلات به آمريکا عزيمت نمود.
او در سال 1359 موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه تمپل و کمبز آمريکا شد.
رياحي در سال‌هاي ابتدايي دهه پنجاه استاد کرسي نوازندگي تخصصي ويلن در گروه هنر‌هاي دانشگاه شيراز بود و چند سالي در اين شهر، از جمله در دانشکده ادبيات وعلوم شيراز به تدريس موسيقي پرداخت.
پيش از انقلاب وي آهنگسازي و تنظيم موسيقي متن سريال آتش بدون دود زنده ياد نادر ابراهيمي را انجام داد.
رياحي بعد از انقلاب هم موسيقي متن سريال‌هايي چون شهيد مدرس و فيلم صداي صحرا را نوشت و اجرا کرد که جزو سريال هاي پرمخاطب تلويزيون بودند.
وي در دوران کاري خود آهنگسازي برخي از ماندني‌ترين تصانيف و سرودها را انجام داد که از جمله آنها مي‌توان به قطعه معروف «آب زنيد راه را»، «الله مولانا علي» و نيز ساخت سرود جمهوري اسلامي ايران اشاره کرد.
در کارنامه کاري رياحي ساخت بيش از 50 قطعه و سرود و تصنيف درباره موضوعات مختلفي چون محيط زيست، ايثار، جنگ، شهادت و... وجود دارد که عمده اين آثار از سوي ارکستر صدا و سيما اجرا شده‌اند.
دکتر رياحي در سوابق شغلي خود مديريت مرکز تحقيقات گروه موسيقي صدا و سيما، مديريت گروه موسيقي دانشکده صدا و سيما و آزاد، مديرکلي موسيقي صدا و سيما (سال 1367 تا 1371) و مدير گروه موسيقي شبکه يک سيما و مدير گروه موسيقي اداره فرهنگ و هنر شيراز در سال‌هاي دهه شصت را در کارنامه کاري خود دارد.
وي همچنين عضويت شوراي عالي موسيقي صدا وسيما، شوراي عالي بيت رهبري، شوراي عالي موسيقي ارشاد در دوره هاي مختلف و هيئت مديره خانه موسيقي و نيز دبيري سه دوره جشنواره موسيقي فجر (1383 تا 1385) را هم در زمره تجارب کاري‌اش ثبت کرده است.
چهره ماندگار موسيقي در سال 1385 و استاد نمونه دانشگاه آزاد در سال 87 هنرمند نمونه صدا و سيما در سال 85، دريافت جايزه از رهبر معظم انقلاب به خاطر آهنگسازي سرود ملي در سال 1377 و دريافت جوايز و نشان‌هاي مختلف از جمله افتخارات وي در دوره کاري‌اش به شمار مي‌رود.
رياحي در سمينارهاي مختلف علمي حضور پيدا کرد و سخنراني کرد که از جمله آنها مي‌توان به سخنراني در هاروارد، مالزي، مانيل و چند سمينار داخلي اشاره کرد.
رياحي در زمينه موسيقي تحقيقاتي انجام داد که از جمله آنها مي‌توان به تحقيق در زمينه موسيقي قشقايي، ترکمن، بوشهر، سرخپوستان آمريکا و هندوستان و دوران باروک اشاره کرد.
حسن رياحي در چند دوره جشنواره بين‌المللي موسيقي فجر به عنوان دبير جشنواره فعاليت کرد.
يكشنبه 18 فروردين 1392 - 13:5
- در دل طبيعتي بکر و زيبا
- کهن ترين بناي دوران اسلامي در شهر ميبد
- معضلي به نام اعتياد
- جشنواره اي براي کشف استعدادها
- بيان جديدي از مذهب در هنر
- سکانس آخر جشنواره کودک
- قرآن، منبعي عظيم براي سينماي كودك
- جواني در جستجوي خلوص و جوانمردي
- «چراغ راه» و «پرتوي ايمان»؛ دو بخش مهم جشنواره امسال
- هفته دفاع مقدس و ترويج فرهنگ ايثار و شهادت
- آهنگساز تاثيرگذار دفاع مقدس
- تصويري از توطئه و نفاق
- هفته دفاع مقدس در تلويزيون
- سينماي دفاع مقدس متعلق به همه زمان ها
- اداي دين به مقام پدر
كليه حقوق اين وب سايت متعلق به سازمان تبليغات اسلامي ميباشد