فرهنگي و هنري
داود خسروي
نگاهي به گروه فيلمسازي انيميشن«تهران 1500»(بهرام عظيمي)
«بهرام عظيمي» کاريکاتوريست و کارگردان پويانمايي متولد 1345 تهران و دانش آموخته رشته صنايع دستي، از دانشگاه هنر است. او علاوه بر تدريس در دانشکده فني و دانشکده صدا و سيما، مدرس خانه کاريکاتور ايران نيز هست.
وي عضو هيات داوران چندين جشنواره ملي و بينالمللي، فيلم، کاريکاتور و انيميشن بوده و تا کنون 33 جايزه ملي و 25 جايزه بينالمللي را در رشتههاي نقاشي، تصويرسازي، کاريکاتور و انيميشن از سال 1365 از آن خود کرده است.
بهرام عظيمي با انيميشن هايي که براي سازمان حمل و نقل ترافيک ساخت، شناخته شد. شخصيت هاي اين انيميشن هاي کوتاه تبليغاتي مثل «سيا ساکتي» توانستند بسيار زود با مخاطبان ارتباط برقرار کنند.
بلافاصله بعد از محبوبيت اين شخصيت ها، بهرام عظيمي که آن زمان مدير خانه انيميشن شهرداري تهران بود، طرح انيميشن بلند خود، تهران 1500 را به شهرداري ارائه داد و با ساخت آن موافقت شد. اما به علت هزينه بالاي کار، قرار شد شهرداري تهران تنها نقش حمايت کننده داشته باشد و بايد تهيه کننده اي پيدا مي شد تا هزينه را به شهرداري برگرداند.
بودجه تامين شده از سوي شهرداري را محمد و عبدالحسين ابوالحسني به اين نهاد بازگرداندند. بودجه ابتدايي که براي اين فيلم در نظر گرفته شد نزديک به يک ميليارد تومان بود ولي بعدها بيش از اين مقدار برايش هزينه شد.
عظيمي درباره سابقه کاري اش مي گويد: «من از سال 72 ساخت انيميشن را شروع کردم. در زمينه ساخت انيميشنهايي که مرتبط با فرهنگسازي بودند نيز از سال 78 به بعد تعداد زيادي انيميشن براي اداره راهنمايي و رانندگي، اداره برق، سازمان ملي جوانان، شهرداري و ... ساختهام.
من هميشه دوست داشتم يک انيميشن پرمخاطب سينمايي براي مردم کشور خودم بسازم و فيلمهايي که در گذشته ساخته بودم باعث شد تا به من اعتماد کنند و ساخت چنين فيلمي را به من بسپارند.
...«تهران 1500» اولين انيميشن سينمايي ايراني نيست. تاکنون 5 تا 6 انيميشن سينمايي ساخته شده اما در هر صورت اين انيميشن سينمايي معروفترين آنهاست، در واقع چون بازيگرهاي شناخته شدهاي در آن هستند تا اين حد به چشم آمده است.»
عظيمي درباره ساخت «تهران 1500 » مي گويد: «آرزوي هر پويانماسازي، ساخت فيلم سينمايي پويانمايي است. اما در ايران به دليل هزينه بالا، اعتماد نداشتن مديران و سابقه کار کم کارگردانان اين اتفاق نميافتد. من آرزوي ساخت يک پويانمايي کمدي را داشتم، تا مردم در سينما بخندند، زيرا خنده در مملکت ما کم است.
هر سال مردم منتظر هستند «مهران مديري» يا «رضا عطاران» سريال بسازند، تا يکي دو ماه بخندند. بعد هم همه چيز تمام ميشود و باز همان برنامههاي کسل کننده و تکراري پخش ميشود. اگرچه 10 سال است که در اين زمينه کار ميکنم اما با ساخت «سياساکتي» شناخته شدم.
من در سال 86 مدير خانه انيميشن شهرداري تهران بودم در آن زمان قرار شد تا فيلمي در ژانر طنز درباره تهران و آينده تهران بسازم. در اين فيلم تصميم گرفتيم علاوه بر فضاي شهري و خنده دار، داستان در زمان آينده اتفاق بيفتد. شروع به نگارش طرح داستان کردم. ميدانستم مردم ما به کارهاي عاطفي، مذهبي و سنتي علاقه دارند. تمام اين ايدهها با يکديگر جمع شد و طرح پويانمايي «تهران1500» شکل گرفت.
از همان ابتدا هدفمان ساخت يک فيلم هنري و جشنوارهاي نبود بلکه ميخواستيم تهران 100 سال ديگر را به مردم نشان دهيم تا برايشان به تصوير کشيدن چنين فضايي جالب باشد. البته نام «تهران 1500» به پيشنهاد آقاي سهيل جهان بيگلري بود. همان يک ايده و طرح باعث شد که ما چهار سال درگير ساخت اين انيميشن سينمايي باشيم.
ما بيش از 4 سال براي ساخت اين فيلم تلاش کرديم و اين فيلم حاصل زحمات يک گروه 250 نفره است. ما قصدمان از توليد اين فيلم فرهنگ سازي نبود و فيلم براي پند و اندرز دادن به مخاطبان ساخته نشده بود. اين فيلم براي خنداندن و لذت بردن مردم ساخته شده است.
در زمينه انيميشن در تلويزيون جلوتر از سينما هستيم و انگيزه ساخت اين انيميشن جاي خالي اينگونه انيميشن ها در سينما بوده است. از روز اول ساخت آن تصميمات بر آن بود که کاربه شکل سينمايي جلوبرود. فيلم هاي انيميشن زمان طولاني را به خود اختصاص ميدهند و تهران 1500 در ابتدا تنها با پشتيباني تهيه کننده آن و در پايان کار نيز با حمايت بنياد فارابي ساخته شد.
در انيميشن «تهران 1500» گفتيم که مردم بايد فيلم را در سينما ببينند و ممکن است منتقدها اصلا خوششان نيايد! نه اينکه مردم را سطح پايين گرفته باشيم، بلکه قصد داشتيم يک خانوادهاي با هم به سينما بيايند و فيلم را ببينند و احساس خوبي از «در سينما بودن» داشته باشند. به همين دليل ما در داستان اين فيلم پيچيدگي آنچناني نداريم و مواردي که مردم دوست دارند و با آن سرگرم ميشوند را در فيلم گنجاندهايم.»
عظيمي درباره چگونگي انتخاب ستارگان سينما براي«تهران 1500» مي گويد: «انتخاب بازيگران برعهده حبيب رضايي بود. در ابتدا قرار نبود او نقشي داشته باشد اما به اصرار ما، بازي کرد. هيچ کدام از بازيگران، مرا نديده بودند و نميشناختند. صحبت کردن با آنها برايم خيلي مهم بود.
هيچ کدام از بازيگران، فيلمنامه را نخواندند. من فقط در رابطه با شخصيتها، داستان فيلم و چهرهشان که پويانمايي ميشود و اين که از صداي خودشان در فيلم استفاده ميشود، توضيح دادم. همه هم قبول کردند، قرارداد بستند و دستمزد هم دريافت کردند.
اگرچه چند نفر راضي به دريافت دستمزد نبودند. منتهي چون قرار است فيلمي به نام «تهران 1500» با بازي «هديه تهراني» و «بهرام رادان» که نقشهاي اصلي را ايفا ميکنند اکران شود، بايد دستمزد ميگرفتند.»
عظيمي درباره دليل استفاده از چهره هاي مشهور در «تهران 1500» مي گويد: «به يک دليل ساده که آن هم جذب مخاطب است! ما سراغ بازيگرها رفتيم تا مخاطب به سينما بيايد و کار جديتر گرفته شد، چون ميدانستيم اگر بازيگر نداشته باشيم وضعيت اکران سينمايي «تهران 1500» هم مانند انيميشنهاي ديگر ميشود. تاثير استفاده از چهرههاي شناخته شده بازيگري را در بازخورد خبرها نيز ميتوانيد ببينيد.
در سال اين همه انيميشن ساخته ميشود خبرش به خبرگزاريها ارسال ميشود اما تنها يک يا دو روزنامه و سايت، خبر را منتشر ميکنند اما ببينيد خبر اينکه خانم هديه تهراني يا آقاي مديري و يا بهرام رادان دوبلهاش در «تهران 1500» را تمام کرد در همه خبرگزاريها، روزنامهها و سايتها کار ميشود.
در کل ما از بازيگران کمک گرفتيم تا کار به چشم بيايد. وقتي فيلم اکران شود، اگر همان علاقمندان مهران مديري، بهرام رادان، هديه تهراني و ... به سينما بيايند، هزينه ساخت «تهران 1500» کاملا تامين ميشود. اين بازيگران، باعث ميشوند کار ما ديده شود.
طبيعي است که من به عنوان کارگردان، آن هم در يک پروژه انيميشن سينمايي که در ايران تجربه نشده است، سعي ميکنم سراغ چهرهها بروم، چون چه بخواهيم و چه نخواهيم بازيگران ما علاقمندان مخصوص به خود را دارند. من نيز سعي کردم از بازيگراني که همه دوستشان دارند استفاده کنم. به عنوان مثال اگر ميخواستم در فيلم چهره ورزشي استفاده کنم طبيعي بود سراغ کريم باقري بروم که همه او را دوست دارند.»
عظيمي درباره کيفيت «تهران 1500» و مقايسه آن با انيميشن هاي روز دنيا مي گويد: «تهران 1500 از نظر تکنيک آبرومند است و حتي ميخواهيم آن را در جشنوارهها به خارجيها هم نشان دهيم. البته تاکنون يک پيشنمايش 10 دقيقهاي از فيلم را در ايتاليا، فرانسه، هند و چين نمايش دادهايم.
جو کارشناسان در کشورهاي خارجي اينگونه است که اصلا با کسي رودربايستي ندارند که بگويند حالا طرف اولين فيلمش است، پس انتقاد نکنيم! اما وقتي که 10 دقيقه از «تهران 1500» را ديدند، خيلي درباره آن صحبت کردند و باورشان نميشد که ما بتوانيم انيميشن در اين حد و اندازه بسازيم.
نميخواهم بگويم «تهران 1500» فوقالعاده است! و از نظر رنگ و رو نسبت به نمونههاي خارجي خيلي خوب نيست، اما در هر صورت ما چندين سال در تکنيک و ساختار از آنها عقبتر هستيم. شايد نکته جالب توجه و خاص کار ما، همان ايراني بودن کار باشد.
«تهران 1500» يک انيميشن صد در صد ايراني است و حتي اگر يک فنجان هم در فيلم داريم، آن را بهشکل ايراني طراحي کردهايم. در کل سعي کرديم که در هر صحنهاي نشاني از ايراني بودن داشته باشيم.»
عظيمي درباره توليد انيميشن در ايران مي گويد: «انيميشن را در اين مملکت تحويل نمي گيرند. يک انيميشن با کيفيت سينمايي هزينه هاي ميلياردي دارد. از 4 سال قبل که ايده ساخت اين فيلم به ذهن من رسيد خواستم از بازيگران مطرح براي ساخت آن استفاده کنم تا فيلم جدي تر گرفته شود.
همين محمدرضا شريفي نيا قبل از توليد فيلم به من گفت که اگر همين طرفداران بهرام رادان و هديه تهراني و مهران مديري براي ديدن فيلم به سينماها بيايند فيلم خرج خودش را در مي آورد اما با اين حال تهيه کننده اي پيدا نمي شد که بيايد بيش از 3-4 ميليارد تومان خرج ساخت اين فيلم کند و بعد هم سال ها منتظر بماند تا فيلم ساخته شود آن هم با ريسک آن که نمي داند پول اش برمي گردد يا نه؟
کيفيت انيميشنهاي ما هم خوب نيستند و کلا کارهاي شاخص کم داريم. شايد يکي از دلايلي که در اين بخش پيشرفت کندي داريم، عدم رقابت است. به عنوان مثال کمپانيهاي دريم ورکز، پيکسار و ... در سطحي از استاندارد قرار دارند. رقابت آنها با يکديگر باعث شده تا از سطح استانداردي که تعريف کردند، بالاتر روند، اما متاسفانه رقابت در بين دوستان در داخل کشور،کلامي است نه کاري!»
عظيمي درباره اکران نوروزي «تهران 1500» مي گويد: «اين فيلم قرار بود در نوروز 91 اکران شود که بخاطر نبود تبليغات مناسب مايل به اکران آن درآن زمان نبودم. من از بابت اين تاخير يک ساله ناراحت نيستم زيرا باتوجه به فضاي طنز فيلم بهترين اکران براي آن نوروز است.»
عظيمي درباره بازيگران فيلم مي گويد: «هنرنمايي بازيگران در اين فيلم عالي است و خيلي جواب مثبت داده است. بازيگران استوري بورد که جاي بازيگران بازي کردند و آقاي سيروس کهوري نژاد سرپرستي آنان را بر عهده داشت نيز بسيار خوب از پس ايفاي نقش هايشان برآمدند.
ما يک گروه جوان بوديم که تنها دغدغه مان اين بود که يک انيميشن ايراني بسازيم و تمام تلاش مان را به کار برديم تا تک تک فريم هايمان ايراني باشد.
در مجموع از 8 بازيگر تئاتر براي بازي بهره برديم و هدفم در اين کار ساخت فيلمي درجه 1 بوده است و با وجود کامپيوترهاي قديمي و از کار افتاده بتوانيم فيلمي قابل تحسين براي مردم بسازيم.»
عظيمي درباره صداي تهران 1500 مي گويد: «شايد اين موضوع جالب باشد که بگويم اکثر صداهاي فيلم چهارسال قبل که هنوز تصويرها ساخته نشده بود، ضبط شده است! ما آن موقع فيلمنامه را به بازيگر ميداديم و صدا را ضبط ميکرديم.
شايد بگوييد پس حس گرفتن چه ميشود؟! در هر صورت افرادي که ما با آنها کار کرديم، بازيگران کار بلدي بودند و معني و مفهوم حس را کاملا درک ميکردند و به همين دليل همه به خوبي از پس دوبله برآمدند.»
عظيمي درباره ساخت انيميشن هاي ديني مي گويد: «متاسفانه در ايران اغلب، انيميشنهايي با موضوعاتي خاص و با ضعف ساختاري و تکنيکي و کيفيت بسيار بد ساخته ميشوند که به هيچ وجه حتي قابل پخش از تلويزيون نيستند، اما چون کار، به ظاهر ديني است کسي جرات نميکند به آن انتقاد کند.
وقتي هم که به تيم سازنده ميگويي اين چه انيميشني است که ساختي؟ ميگويد چون کار ديني بود، محدوديت داشتم. نه خير! اگر محدوديت را هم از آن تيم سازنده بگيرند باز هم نميتوانند کاري جذاب ارائه دهند. محدويت يک بهانه دمدستي است، بايد براي جذابيت يک اثر برنامه داشت.»
مسعود علمداري نويسنده «تهران 1500» درباره اين انيميشن مي گويد: «تجربه ساخت انيميشن را داشتم اما به صورت فيلم سينمايي با توجه به تجربه اول نبايد توقع آنچناني داشت. طرح انيميشن از طريق پرداخت به چند مضمون از جمله توجه به نوستالژي از طريق نمايش سياه بازي، عشق و تکنولوژي به صورت داستاني شکل گرفت تا با داستاني ساده مردم را خوشحال کنيم و آنها از داستان خوششان بيايد و بيشتر به امکان توليد فکر کرديم. اگر به آقاي ابوالحسني ميگفتيم که نتيجه کار مشخص نيست ممکن بود که ايشان ديگر تهيهکنندگي اين گونه فيلمها را بر عهده نگيرند.»
علمداري درباره فيلمنامه اين انيميشن نيز مي گويد: «ممکن است فيلمنامه ضعف هايي هم داشته باشد اما هدف ما از اين فيلم جذب نظرات مخاطبان عام بوده و ما خواستيم داستاني را بنويسيم که براي مخاطب عام دوست داشتني باشد و با سطح توليد انيميشن در ايران نيز مطابقت داشته باشد و نياز به تجهيزات خاصي براي توليد آن نباشد.
ما در فيلمنامه اين اثر شخصيت هاي زيادي داريم و داستان هاي فرعي زيادي را نيز در دل داستان اصلي اضافه کرده ايم که اميدواريم اين داستان ها براي مخاطب قابل قبول باشد.»
بهروز شهامت، صداگذار «تهران 1500» مي گويد: «اولين باري بود که فيلم بلند انيميشن را صداگذاري مي کردم و صداگذاري بر روي ربات ها و تصور سال 1500 کار را دشوار مي کرد.»
محمد ابوالحسني(تهيه کننده تهران 1500) مي گويد: «هدف از 4 سال انرژي و تلاش به همراه 250 نفر عوامل براي ساخت اين انيميشن جذب مخاطب عام به سينماها بوده است و به استقبال از تهران 1500 در اکران نوروزي خوش بين هستم.»
محمد رضا شريفي نيا (بازيگر فيلم 1500) درمورد پذيرش همکاري با عظيمي مي گويد: «اين اولين کار حرفه اي و جدي در حوزه انيميشن سازيست که از بازيگران استفاده کرده است. هنگام ساخت اين فيلم وقتي صحنه ها و طراحي ها را ديدم بدون هيچ تاملي نقش را پذيرفتم.
در ابتدا از صورت هايمان عکس گرفته شد و بعد تصاوير ما به شکل کاريکاتور وبا ويژگي فيزيکي خودمان کشيده شد. در آخر هم با صداي خودمان و بر اساس حرکت لب و دهانمان فيلم دوبله شد.
همه مردم بايد اين فيلم را ببينند تا متوجه شوند که چقدر توانايي ساخت چنين فيلم هايي راداريم. بايد استقبال زياد باشد تا ارگان ها براي ساخت فيلم انيميشن بعدي بتوانند حمايت کنند.»
مشخصات «تهران 1500»:
کارگردان: بهرام عظيمي، تهيه کنندگان: عبدالحسين و محمد ابوالحسن
بازيگران: بهرام رادان (جواد)- محمدرضا شريفي نيا(عنايت)-گوهر خيرانديش (گوهر و ملينا)-مهتاب نصيرپور(مادر جواد) -حبيب رضايي (نادر) - سيدحسام نواب صفوي(پويا)- هديه تهراني (نازي)- مهران مديري (اكبر) -سيروس كهوري نژاد - الهام جعفرنژاد - ماشاءاله شاهمرادي زاده (پيرمرد)
ساير عوامل: حبيب رضايي(انتخاب بازيگر) - بهرام عظيمي و اميرمسعود علمداري (نويسندگان فيلمنامه)- محمد رحمانيان، پيمان و حبيب رضايي(مشاوران فيلمنامه)-محمد ابوالحسني(مجري طرح)- اسماعيل شرعي(مدير توليد)- حامد تاجيك(دستيار توليد)- فردين خلعتبري(آهنگساز) – بهروز شهامت(صداسازي و صداگذاري)- مهرداد رئيسي(مدير دوبلاژ)
داستان تهران 1500 درباره پيرمردي است به نام اکبر با بازي مهران مديري که 160 سال سن دارد و در آستانه مرگ از نوهاش با بازي هديه تهراني که در کره ماه درس ميخواند ميخواهد به زمين برگردد و اول ازدواج کند و بعد مدرکي را پيدا کند مبني بر اينکه او در دهه 1360 در نمايشهاي سياهبازي حضور داشته است.
اکبر اين گواهي را ميخواهد براي اينکه آرزوي او اين است که در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شود. نوه او با ورود به ايران گرفتار دردسرهاي شهر تهران در چند دهه بعد ميشود و يک راننده تاکسي جوان با بازي بهرام رادان هم با او همراه مي شود و....
دوشنبه 5 فروردين 1392 - 13:2