وظيفه ما تحقيق و بررسي در خصوص شناخت دقيق انديشه تهاجم فرهنگي است

گفتگو با داود ميرزايي مقدم مديركل دفتر مطالعات و رصد فرهنگي سازمان تبليغات اسلامي

اشاره

دفتر مطالعات و رصد فرهنگي يكي از بخش‌هايي كه اخيرا طبق نيازسنجي‌هاي انجام شده به بدنه سازمان تبليغات اسلامي اضافه شده است. با داود ميرزايي مقدم مديركل دفتر مطالعات و رصد فرهنگي در مورد چند و چون فعاليت هاي اين دفتر و برخي فعاليت هاي مهم دفتر برنامه‌ريزي و توسعه آموزش عالي كه وي پيش از اين مسئوليت آن را به عهده داشت، گفتگوي كوتاهي انجام داده‌ايم، كه در ادامه مي خوانيد:

يکي از فعاليت‌هاي شما به روزرساني محتواي آموزش فرهنگي و اجتماعي کارکنان دولت بوده است. اين کار به پايان رسيده يا همچنان ادامه دارد؟

از سال 1386 که عناوين دوره‌هاي مذکور از 5 عنوان به 8 عنوان با اصلاحات زيربنايي افزايش پيدا كرد. هر سال محتواي آموزشي دوره‌هاي مورد نظر به روزرساني شده است. آخرين ويرايش انجام شده براي سومين بار در سال 1390 صورت گرفت و از سال 1391 بنابر صلاح‌ديد حجت الاسلام سيد جواد موسوي هوايي،معاون پژوهشي و آموزشي ادامه اين مأموريت به دفتر برنامه‌ريزي و توسعه آموزش‌هاي تخصصي سپرده شد.

هم‌اکنون وضعيت آموزش فرهنگي و اجتماعي کارکنان دولت از لحاظ کمي و کيفي در چه وضعيتي به سر مي‌برد؟ آيا از اين وضعيت راضي هستيد؟

وضعيت کمي و کيفي اين دوره‌ها در استان‌ها دچار فراز و فرود بوده است، گاهي در اوج و گاهي در حضيض. اما اگر بخواهم از آمار سال‌هاي نزديک گزارش بدهم در سال 1389 به استناد گزارشات رسيده از استا‌ن‌ها 5 ميليون و 476 هزار و 518 نفر ساعت دوره برگزار شد، که در اين ميان استان‌هاي تهران، يزد، مرکزي، خراسان‌رضوي و شمالي به ترتيب بيشترين دوره‌ها را به لحاظ نفر ساعت برگزار کرده‌اند. اما در سال 1390 با پيگيري‌هاي بيشتر معاونت پژوهشي و آموزشي و جلب مشارکت گسترده‌تر دفاتر استاني و دستگاه‌هاي دولتي 20 درصد به آمار 89 اضافه شد و تقريباً باز همان استان‌هايي که در سال 89 پيشتاز بودند در سال 90 نيز فعال‌تر عمل کردند. اما در سال 1391 به دليل برگزاري دوره‌ها از سوي معاونت توسعه رياست‌جمهوري به صورت غيرحضوري و برگزاري آزمون‌هاي الکترونيکي از مفاد چند درس به خصوص دوره اخلاق فردي، اجتماعي و اداري و وضعيت اعتباري دستگاه‌ها، اين دوره‌ها با افت چشمگيري مواجه شد که انشاءالله پس از تجميع گزارش‌هاي استاني، آمار و ارقام آن اعلام مي‌شود.

نمايشگاه‌ جبهه فرهنگي انقلاب اسلامي به زودي برپا مي‌شود. شما به عنوان متولي برپايي غرفه توانمندي‌هاي سازمان تبليغات اسلامي جايگاه سازمان را در اين نمايشگاه چگونه ارزيابي مي‌کنيد و تاکنون چه فعاليت‌هايي در اين زمينه انجام داده‌ايد؟

وقتي در آذر ماه سال 1391 امريه رياست مكرم سازمان تبليغات اسلامي مبني بر حضور فعال و مؤثر در نمايشگاه مزبور به اين جانب ابلاغ شد مانند کارهاي پيشين پس از مشورت و اخذ راهنمايي از حاج آقا موسوي‌هوايي برنامه‌ريزي‌هاي برگزاري هر چه با شکو‌هتر اين نمايشگاه را آغاز کردم. به سرعت آيين‌نامه اجرايي و دستورالعمل‌هاي مورد نياز تهيه شد و قرار بود نمايشگاه در هفته آخر دي ماه سال 1391 برگزار شود. ما آنقدر در کار جدي بوديم که حتي آيين‌نامه و دستورالعمل ابلاغي دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي را با چالش اجرايي مواجه كرديم و يک بار ديگر اين آيين‌نامه توسط ما بازنويسي و با تأييد دبير نمايشگاه به دستگاه‌هاي اجرايي ابلاغ شد. اما در هفته اول بهمن 1391 نامه‌اي از سوي دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي به کليه دستگاه‌هاي عضو نمايشگاه مبني بر تعويق زمان برگزاري نمايشگاه ارسال شد. هم‌اکنون اطلاعات مورد نياز نمايشگاه سازمان تبليغات اسلامي به صورت کامل آماده است و هر زمان که براي برگزاري نمايشگاه اراده‌اي مجدد بوجود آيد «نوآوري» شده و به صحن نمايشگاه برده مي‌شود.

بحمدالله، توانمندي سازمان تبليغات اسلامي در همه کارهاي مأموريتي خود و به طور ويژه در اين کار، به طور مشخص از بسياري از دستگاه‌هاي بالاتر بوده و هست. يکي از اولين دستگاه‌هايي که براي حضور در نمايشگاه اعلام آمادگي نمود، سازمان تبليغات اسلامي بود و به نظر مي‌رسد در زمان اجراي نمايشگاه، سهم قابل توجهي از امور مديريتي نمايشگاه با سازمان تبليغات اسلامي خواهد بود.

دفتر مطالعات و رصد فرهنگي با چه اهدافي در سازمان تبليغات اسلامي راه‌اندازي شد؟ چه فعاليت‌هايي در اين دفتر انجام مي‌شود؟

از ماه‌هاي مياني سال 1389 زمزمه تغيير رويکرد و مأموريت‌هاي دفتر برنامه‌ريزي و توسعه آموزش عالي به گوش مي‌رسيد و به دليل عدم وجود مؤسسات آموزش عالي تحت پوشش سازمان و وضعيت خاص دانشگاه سوره، عملاً برنامه‌هاي پيشنهادي دفتر با استقبال مواجه نمي‌شد اما دفتر با مأموريت‌هاي خاصي نظير برگزاري نمايشگاه‌ جبهه معارض انقلاب اسلامي و نمايشگاه عملکرد دستگاه‌هاي فرهنگي زير نظر مقام معظم رهبري که رياست مکرم سازمان تبليغات اسلامي تعيين مي‌كردند، به کار خود ادامه مي‌داد. در همين مسير از سوي جناب حاج آقاي موسوي‌هوايي پيشنهاد تأسيس دفتر جديدي با عنوان رصد فرهنگي نزد رياست مکرم سازمان مطرح و با استقبال ايشان مواجه شد. اين اتفاق پس از برگزاري موفق نمايشگاه جبهه معارض انقلاب اسلامي صورت گرفت و در آنجا ضرورت وجود تشکيلاتي براي پايش و ديده‌باني مستمر تحرکات فرهنگي جبهه معارض تشخيص داده شد.

و پس از آن بررسي‌هاي مقدماتي تدوين رسالت، مأموريت، اهداف و شرح وظايف اين دفتر آغاز شد. براي اينکه تجربه موجود کشور را نيز بررسي کرده باشيم جستجوي قابل توجهي در بين نهادهاي فرهنگي مرتبط صورت داديم و موارد مشابه را گردآوري كرديم. در نهايت پيشنهاد تأسيس دفتر مطالعات و رصد کالاهاي فرهنگي به رياست مکرم سازمان ارائه شد و ايشان نيز پس از مطالعه و بررسي اسناد قديمي، مراتب تأييد خود را به دفتر طرح و برنامه سابق ابلاغ فرمودند و عاقبت در سازمان‌ نماي جديد سازمان که در سال 1390 به تصويب معانت محترم توسعه رياست جمهوري رسيد نام اين دفتر در کنار ديگر بخش‌هاي جديد سازمان قرار گرفت.

البته خيلي بهتر بود گروه‌هاي کارشناسي ذيل دفتر نيز به تصويب مي‌رسيد اما گويا به دليل محدوديت پست‌هاي مديريتي اين دفتر با يک مديرکل و 7 نفر کارشناس توانست به تصويب برسد که همين نيز جاي شکر دارد.بطور خلاصه مي‌توان گفت اين دفتر به طور غايي ديده‌باني، جريان‌شناسي، تحليل و بررسي ارزش‌ها و فرهنگ منبعث از کالاهاي فرهنگي توليد داخل و خارج را با هدف شناسايي به هنگام جريان‌ها، آينده‌پژوهي و ارائه راهبردهاي مواجه و مقابله هوشمندانه با آنها را بايد به انجام برساند و به اين ترتيب در اولين گام مهندسي فرهنگي که رصد فرهنگي است ايفاي نقش کند.

مأموريت‌ و big picture اين دفتر به طور خلاصه چنين است:

«تحقيق و بررسي در خصوص شناخت دقيق انديشه تهاجم و شيوه‌هاي تبليغاتي سوء تهاجم فرهنگي و تهيه شاخص‌هاي معرف محصولات مطلوب فرهنگي و هنري جهت ارائه الگوهاي مناسب و تنوير افکار عمومي»

مهمترين وظايف دفتر نيز بدين شرح است:

شناسايي تهاجم فرهنگي غرب با تمرکز بر انديشه و شيوه‌هاي سوء تهاجم، برنامه‌ريزي به منظور ديده‌باني و جريان‌شناسي فضاي فرهنگي و ديني کشور در حوزه توليد، توزيع و مصرف کالاهاي فرهنگي شامل رسانه‌اي، غيررسانه‌اي، مکتوب، غيرمکتوب، ديداري، شنيداري، مجازي و ديجيتال، مطالعه و بررسي تأثيرات فرهنگي مستقيم و غيرمستقيم ناشي از جريان‌هاي فرهنگي (داخلي و بين‌المللي) حاکم بر توليد کالاهاي فرهنگي کشور، شناسايي بسترهاي رشد جريان‌هاي فکري با زمينه‌هاي داخلي و خارجي شتابنده يا کاهنده جريان توليد کالاهاي فرهنگي، مساله‌يابي و جريان‌شناسي فرهنگي ديني در حوزه کالاهاي فرهنگي، طراحي مدل‌هاي مختلف رصد و تحليل کمي و کيفي جريان توليد کالاهاي فرهنگي، ارائه پيشنهاد در زمينه توليد کالاهاي نمونه به منظور الگوسازي و تنوير افکار عمومي و پي‌آمدسنجي فرهنگي و اجتماعي توليد کالاهاي فرهنگي

در پايان بايد به اين نکته مهم اشاره کنم که با وجود گستردگي قابل توجه مأموريت و وظايف دفتر، در سال 90 و 91 با توجه به امکانات موجود و با واقع‌نگري ظرفيت‌هاي بالقوه و بالفعل سازمان و معاونت پژوهشي و آموزشي سعي شد تمرکز کارها بر رصد کتب حوزه دين، رصد مجلات زرد، رصد سريال‌ها و فيلم‌هاي سينمايي مهم و تأثيرگذار خارجي و رصد سايت‌هاي فعال اينترنتي قرار گيرد. با شکر خداوند لايزال مي‌توان گفت گزارش‌هاي کارشناسي قابل استفاده و مناسبي در حوزه‌هاي ذکر شده تنظيم و به مراجع ذي‌صلاح تقديم شده است. تا چه قبول افتد و چه در نظر آيد.

يكشنبه 27 اسفند 1391 - 10:12

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری