گزارش
علي الله سليمي
گزارشي از وضعيت گردشگري ادبي در کشور
گردشگري ادبي در جهان يکي از شاخههاي پرطرفدار در امور گردشگري است که در کشور ما با وجود مکانهاي متعدد مرتبط با اديبان بزرگ به دليل نداشتن متولي هنوز جايگاه واقعي خود را در صنعت گردشگري پيدا نکرده است. براي آشنايي بيشتر با اين موضوع، نگاهي به حرکت هاي هر چند کوچک در اين زمينه در کشور ما خالي از لطف نيست. در اين خصوص، چندي پيش با برگزاري همايش گردشگري ادبي در تالار ايوان شمس تهران که پيش از آن قرار بود حدود سه قبل در مشهد برگزار شود و بنا بر دلايل گوناگون آن اتفاق نيفتاد، بار ديگر موضوع گردشگري ادبي در کشورمان سر زبانها افتاد و کارشناسان مختلف در اين زمينه اظهارهاي گوناگوني را مطرح کردند که مجموع آنها حکايت از نارضايتي اهل فن از کم توجهي به اين مسئله مهم داشت.
البته نارضايتي کارشناسان گردشگري از اين مسئله به سالها قبل باز ميگردد، چرا که با وجود مکانها متعدد مرتبط با موضوع ادبيات که جنبههاي گردشگري هم دارند، هنوز طرح و برنامه مدوني در اين زمينه وجود ندارد که بشود از اين ظرفيت بالقوه استفاده بهينه کرد.
در اين زمينه، چندي پيش يکي از نشريات گردشگري نوشت، در لندن گردشگران ميتوانند از خانه چارلز ديکنز ديدار کنند، خانهاي را ببينند که بنيامين جانسون در آن اولين لغتنامه جامع انگليسي را نوشت و در مکانهايي گام بردارند که لوکيشن داستانهاي پليسي شرلوک هلمز به شمار ميآيد. استنفورد، کعبه مشتاقان ادبيات است و مهمترين ويژگياش اين است که محل تولد شکسپير است.
همچنين ادينبورگ شهر نويسندگان مشهوري است که خلق کاراکترهاي شرلوک هلمز و هري پاتر بودهاند. گردشگران ميتوانند در بخش قديمي قرون وسطايي ادينبورگ قدم بزنند و کاراکترهاي تاريخي - داستاني را در ذهنشان مجسم کنند. اين شهر، يادآور نويسندگان بزرگي همچون والتر اسکات و روبرت لوئيس استيونسون است.
اين در حالي است که در کشور ما تعداد چنين مکانهايي کم نيست و اگر در هر گوشه از خاک پهناور ايران زمين به جست و جوي مکاني مرتبط با شاهکارهاي ادبيات فارسي بپردازيم با نمونه برجستهاي در اين زمينه مواجه ميشويم که اغلب آنها ظرفيت بالايي در جذب گردشگران ادبي دارند.
حال اين سئوال پيش ميآيد که آيا ما اصلا گردشگر ادبي داريم يا نه؟ پاسخ به اين سئوال هر چه باشد، اين نکته را نفي نميکند که در کشور ما مسئله اي به نام گردشگري ادبي هنوز جايگاه شايسته و بايستهاي را که بايد داشته باشد ندارد.
هر چند مکانهاي شناخته شدهاي مانند آرامگاه هاي حافظ و سعدي در شيراز، باباطاهر در همدان و فردوسي در مشهد و چند مورد مشابه فارغ از هر مسئلهاي، در طول ايام همواره ارادتمندان خاص خود را داشته و دارد. همين مسئله را اگر در گسترده ابرشهر تهران؛ پايتخت ايران اسلامي جست و جو کنيم، متأسفانه دستاورد چنداني نخواهيم داشت، چرا که اين شهر با وجود برخورداري از مکانهاي متعددي که با اديبان و شاهکارهاي ادبيات فارسي پيوند انکارناپذيري دارد، در بخش گردشگري ادبي سهم چنداني ندارد.
مکانهاي تاريخي ارزشمندي مانند خانههاي جلال آلاحمد، ملکالشعرا بهار، پروين اعتصامي، مهدي اخوان ثالث و چندين مکان مشابه هنوز براي خيليها ناشناخته است و حتي ميتوان با قاطعيت گفت ساکنان محلههاي مجاور هم از وجود چنين مکان تاريخي ارزشمندي بي اطلاع هستند.
در مجموع ميتوان گفت گردشگري ادبي در جهان يکي از شاخههاي پرطرفدار در امور گردشگري است که در کشور ما با وجود مکانهاي متعدد مرتبط با اديبان بزرگ و شاهکارهاي ادبيات فارسي، به دليل نداشتن متولي و کم توجهي مسئولان مربوطه هنوز جايگاه واقعي خود را در صنعت گردشگري کشورمان پيدا نکرده است.
سهشنبه 26 دی 1391 - 14:19