گزارش
بابك راكخواه
بحث حفظ، مسئلهاي ريشهاي و بنيادين در علوم قرآني است و هر فردي بخواهد در اين ميدان وارد شود بايد به حفظ آيات الهي به عنوان اصلي اساسي بنگرد چرا كه حافظان قرآن در كناره بهرهمندي از تواناييهاي بيشتر از امكان رشد بالاتري نيز برخوردار هستند علاوه بر آنكه حفظ در علوم قرآني داراي ريشه و مبنا شناخته ميشود و در انس با آيات الهي به عنوان ابزاري اثرگذار در تسهيل روابط فردي و اجتماعي انسانها نيز موضوعيت دارد. از اين رو تاكيد رهبري بر افزايش تعداد حافظان قرآن و گسترش دامنه آموزشهاي حفظ در كشور ميتواند به عنوان شاخصي براي انس هرچه بيشتر جامعه با آيات نوراني وحي نگريسته شود.
حفظ قرآنکريم در صورتي که همراه با توجه و فراگيري معاني و ترجمه آيات قرآن باشد، جامعترين روش انس با قرآن است. همگان ميدانند که پايه حفظ هر مطلبي تکرار همراه باتوجه و تمرکز است؛ بنابراين يک حافظ قرآن ناچار آيات قرآن را بارها و بارها، باتوجه ويژه تلاوت مينمايد. بديهي است اين مداومت، انس با قرآن را براي حافظ پديد ميآورد و اين همان هدف نهايي از تلاوت و حفظ و ارتباط با قران است. ناگفته پيداست بسياري از آثار و برکاتي که بر حفظ قرآن مترتب است از همين ريشه نشأت ميگيرد. باتوجه به حالات حافظان قرآنکريم بهنسبت ديگر اقشار مرتبط با قرآن، ميتوان اين خصوصيت را در آنان ملاحظه كرد.
بديهي است انس با قرآن را براي حافظ پديد ميآورد و اين همان هدف نهايي از تلاوت و حفظ و ارتباط با قران است. ناگفته پيداست بسياري از آثار و بركاتي كه بر حفظ قرآن مرتب است از همين ريشه نشأت ميگيرد. باتوجه به حالات حافظان قرآنكريم بهنسبت ديگر اقشار مرتبط با قرآن، ميتوان اين خصوصيت را در آنان ملاحظه نمود. همين كه شاهد تأكيد دوباره مقام معظم رهبري درباره حفظ قرآن بوديم، به نظر ميرسد اين بار تأكيداتشان جديتر از هميشه، جامعه قرآني به ويژه حافظان و علاقهمندان به حفظ قرآن را مخاطب قرار داده است و حركتي نوين و جهشي فراگير مورد انتظار ايشان است. بديهي است اين موضوع از ابعاد مختلف قابل تحليل و بررسي است، كه تبيين فوائد، بركات و آثار حفظ قرآن يكي از اصليترين آنهاست.
در اين گزارش ميخواهيم به بررسي ابعاد طرح تربيت 10 ميليون حافظ قرآن و فعاليت موسسات قرآني در اين راستا نظرت احمد حاجيشريف، معاون نظارت بر چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن الكريم را جويا شويم.
مؤسسات قرآني ـ مردمي خود به تنهايي نميتوانند طرح تربيت 10 ميليون حافظ قرآن را به سرانجام برسانند چرا كه اين امر نيازمند تعاملي همهجانبه است تا اين طرح را بتوان به صورت يك فرهنگ در آورد و اين امر تنها در گرو فعاليت كارشناسي دستگاههاي دولتي و متوليان امور قرآني است.
احمد حاجيشريف، معاون نظارت بر چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن الكريم، ضمن ارائه راهكارهايي براي ارتقاي حفظ قرآن در مؤسسات قرآني گفت: در رابطه با مؤسسات قرآني بايد گفت به طور كلي دستگاههاي دولتي بايد كارهاي كارشناسي و تخصصي انجام دهند و سپس كار را در عرصه آموزش و برگزاري دورههاي تخصص طرحهاي مدتدار به مؤسسات قرآني ـ مردمي واگذار كنند.
وي ادامه داد: كارهايي كه دستگاههاي مردمي انجام ميدهند، در برخي موارد توان اجرايي شدن در سطح كلان بهخصوص در بخش پژوهشي را ندارد، زيرا طرحهاي پژوهشي نيازمند دهها و صدها ميليون تومان هزينه است كه طبيعتتا مؤسسه قرآني خصوصي توان مالي انجام اين كار را ندارد لذا انجام هر كاري در اين راستا نيازمند ارائه برنامهاي آماده جهت اجرايي شدن در مؤسسات قرآني ـ مردمي است. معاون نظارت بر چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن:
در هر رشتهاي وسايل كمك آموزشي بسيار مؤثر است و اصل نميتواند باشد اگر قرآنهاي زيباتر و قرآنهاي با قلم نوري تهيه كنيم خيلي خوب است ولي اصل نيست و در كل مفيد است
وي اظهار كرد: سازمان دارالقرآن الكريم تمامي كارهاي اجرايي را به مؤسسات قرآني ارائه ميدهد و ممكن است در اين رابطه چند طرح فوقتخصصي غير قابل اجرا نيز وجود داشته باشد كه اين فعاليتها بايد به نهادهاي مرتبط واگذار شود و باقي طرحها نيز به مؤسسات قرآني محول ميشود.
حاجي شريف ادامه داد: در اين صورت اين طرحها به صورت مناسبتتري انجام خواهد شد و دستگاههاي دولتي و نهادها لازم است در اين رابطه كارها را تا جايي كه مقدور است به نهادهاي مردمي واگذار كنند و خودشان نيز در اين بين نقش هدايت و نظارت و نتيجتا توان حمايتي را داشته باشند.
حاجيشريف ضمن تأكيد بر حمايت از مؤسسات قرآني ـ مردمي بيان كرد: مؤسسات قرآني خصوصي خود نميتوانند به تنهايي طرحهاي مدتدار و هزينهبر را به انجام رسانند مگر اينكه اين امر به صورت يك فرهنگ در آيد و سپس عملي شود كه در حال حاضر هم اين رويه در طرح آموزش حفظ قرآن در كشور به انجام ميرسد.
اجراي طرحهاي مدتدار در مؤسسات قرآني نيازمند حمايتهاي دولتي است
حاجيشريف افزود: اكثر مؤسسات قرآني بخشي از هزينه مالي خود را از دستگاهها دريافت ميكنند و اين كار نيز طرحي مناسب و درست ميطلبد؛ يعني در حال حاضر دستگاههاي دولتي در برخي موارد خوب است در اين زمينه هزينه كنند تا زماني كه اين امر تبديل به فرهنگ شود و زماني كه فرهنگ شد با توجه به جاذبههايي كه دستگاههاي خصوصي ايجاد ميكنند، استقبال مردم را در بر خواهد داشت. احمد حاجيشريف،:
سازمان دارالقرآن الكريم تمامي كارهاي اجرايي را به مؤسسات قرآني ارائه ميدهد و ممكن است در اين رابطه چند طرح فوقتخصصي غير قابل اجرا وجود داشته باشد كه اين فعاليتها بايد به نهادهاي مرتبط واگذار شود و باقي طرحها نيز به مؤسسات قرآني محول ميشود
وي ادامه داد: در آن صورت مردم هم استقبال ميكنند چرا كه ما در حوزه دين نيز ما شاهد يك تجربه چند ساله هستيم به اين صورت كه در زمينه برگزاري اعياد و مراسم مذهبي مردم متولي برگزاري اين مراسمها ميشوند.
حاجيشريف اضافه كرد: در گذشته دولتها در بحثهاي قرآني هزينه كردند و از آن نتيجه ميگيريم در زمينه آموزش قرآن چون روخواني و روانخواني قرآن و نيز دورههاي تخصصي و چه در زمينه حفظ نتايج بدستآمده مناسب بوده است؛ دستگاههاي حاكميتي و دولتي از مؤسسات منهاي هدايت و نظارت، حمايتهاي خوب داشته باشند تا راه بيافتند و وقتي راه افتادند به اين مراكز كمك كرده تا با كمك مردم تمامي فعاليت آموزش را خودگردان انجام دهند.
حفظ درست قرآن نيازمند تثبيت و تکرار بر اساس برنامه است
حاجيشريف با اشاره به اين كه طرح تربيت 10 ميليون حافظ قرآن به زير ساختهايي نياز دارد، درباره اين كه آيا ميتوان به دورههاي كنوني حفظ و كارآمدي آنها در مؤسسات قرآني به عنوان يكي از اين زير ساختها اتكا داشت، عنوان كرد: رسيدن به هدف تربيت اين تعداد حافظ قرآن زمان طولاني را ميطلبد به عنوان مثال اين حركت در ماه رمضان انجام شد و تفاهم نامههايي نيز بين دستگاههاي دولتي و نهادها و مؤسسات قرآني سراسر كشور بسته شد كه طي آن افراد آموزش جزء سيام را ديدند، امتحان دادند و به پيش برده شدند.
وي افزود: به طور نسبي اين طرح، طرح موفق بوده است و آنچه مهم است ادامه طرح است كه در حال حاضر اگر بودجه حمايتي وجود نداشته باشد، طرح با شكست مواجه ميشود چرا كه اگر كسي يك جزء را حفظ كرده، دو ماه و سه ماه مرور نكند، منهاي چند سوره قرآن كه در نماز مرتبا ميخواند و تكرار ميكند، باقي را فراموش ميكند مگر با يك برنامه خوب و دقيق. در كنار حفظ قرآن بايد به مفاهيم قرآني نيز توجه شود، حفظ بدون مفاهيم در دراز مدت جواب نميدهد و اگر با مفاهيم باشد، انگيزه نوجوانان و جوانان را در اين زمينه بيشتر خواهد كرد و نتيجتا پايداري حفظ آنها بيشتر خواهد شد.
معاون نظارت بر چاپ و نشر سازمان دارالقرآن الكريم بهرهگيري از مدرسان حافظ قرآن را از عوامل تأثيرگذار در پيشرفت طرح نهضت ملي حفظ قرآن بيان كرد و افزود: در زمينه تأمين اساتيد مجرب و متخصص و جههت انتخاب اين اساتيد بايد تلاش شود چرا كه در زمينه حفظ قرآن هم نيازمند معلم حفظ و هم مدرس حفظ خوب هستيم؛ براي استانها دستگاههاي حاكميتي بايد در اين زمينه سرمايهگذاري خوب كنند ولي اين كه ما ميخواهيم در درازمدت با صرف هزينه كم حافظ قرآن تربيت كنيم، كار اشتباهي است.
حضور مربي حافظ قرآن در دورههاي حفظ مؤثر است
وي ادامه داد: در حال حاضر بايد در اين رابطه هزينه كرد ولي در درازمدت دستگاههاي حاكميتي بايد كار را كارشناسي كنند و در اين راه تعيين كنند كه در درازمدت چه كارهايي بايد انجام داد كه كار حفظ به فرهنگي عمومي تبديل شود و مردم خود به سراغ اين دورهها بروند كه در اين زمينه تاكنون كار كارشناسي خوب انجام نشده و نياز است دستگاههاي مربوطه، دانشگاهها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان دارالقرآن به صورت كارشناسيشده وارد عمل شوند.
وي در ادامه اظهار كرد: حضور مربيان برتر در مؤسسات در روند آموزش قرآن خيلي مؤثر است يقيناً اثر مربي حافظ كل بيش از مربي حافظ 20 جزء است، چون شاگرد ميبينند استاد در آن زمينه زحمت كشيده و متخصص شده او را الگوي خود قرار ميدهد و ميخواهد مثل وي باشد، اگر بتوانيم در تربيت مدرسها كارهاي آموزشي قويتري انجام دهيم خيلي مؤثر است. احمد حاجيشريف:
اكثر مؤسسات قرآني بخشي از هزينه مالي خود را از دستگاهها دريافت ميكنند و اين كار نيز طرحي مناسب و درست ميطلبد؛ يعني در حال حاضر دستگاههاي دولتي در برخي موارد خوب است در اين زمينه هزينه كنند تا زماني كه اين امر تبديل به فرهنگ شود و زماني كه فرهنگ شد با توجه به جاذبههايي كه دستگاههاي خصوصي ايجاد ميكنند، استقبال مردم را در بر خواهد داشت
حاجيشريف همچنين استفاده از كتابها و نرم افزارهاي طراحيشده را از عوامل مؤثر در زمينه حفظ قرآن عنوان و تصريح كرد: در هر رشتهاي وسايل كمك آموزشي بسيار مؤثر است ولي نميتواند اصل باشد، اگر قرآنهاي زيباتر و قرآنهاي با قلم نوري تهيه كنيم خيلي خوب است ولي اصل نيست و در كل مفيد است.
وي در رابطه با اين كه چگونه ميتوان در اجرايي كردن طرح تربيت 10 ميليون حافظ قرآن از امكانات و توانمنديهاي ساير نهادها بهرهمند شد، خاطرنشان كرد: همه نهادها در اين زمينه تا حدودي خود وارد عمل شدهاند و اميد است كار كارشناسي قويتري نيز باشد تا در آينده با مشكل مواجه نشويم.
حاجيشريف در پايان يادآور شد: در حال حاضر دستگاهها در رابطه با اجراي اين نهضت ملي خوب پيش رفتهاند و آماري كه در تابستان داشتهايم، آمار بسيار بالايي جهت آموزش حفاظ براي يك جزء قرآن كريم بوده است كه اين موضوع بايد با كار كارشناسي قوي دوام پيدا كند و همچنان به پيش روند تا در آينده شاهد تربيت نسلي قرآني باشيم.
سهشنبه 11 مهر 1391 - 8:48