تقويم تاريخ فرهنگ و تمدن اسلام و ايران

تقويم تاريخ فرهنگ و تمدن اسلام و ايران(جلد سوم)

نويسندگان: علي اکبر ولايتي، محمدرضا شمس اردکاني، محمدرضا مخبر دزفولي و فريد قاسملو

سرويراستار: مهناز مقدسي

شمارگان: 3000 نسخه

قيمت: 510000 ريال

کتاب تقويم تاريخ فرهنگ و تمدن اسلام و ايران نخستين کوشش براي تهيه مجموعه منظمي از دانستههاي تمدني و فرهنگي با هدف در اختيار نهادن آنها براي اقشار گوناگون مردم و با رويکردي خاص به شمار ميرود.

در مقدمه اين مجموعه ميخوانيم: منظور از تقويم تاريخ در عنوان اين مجموعه ارائه شکلي منظم با رويکردي خاص از دانستههاست. براساس رويکرد خاص اين کتاب براي هريک از 365 روز سال زندگي نامه دست کم سه فرهيخته و انديشمند اسلامي تهيه شده و با آرايشي خاص در تقويم سالانهاي که در انتهاي هريک از مجلدات کتاب آمده قرار داده شده است. در حال حاضر تقويم سالانه ايران واجد روزهاي خاصي است که به نام و مناسبت دانشمند خاصي نامگذاري شدهاند، اما تعداد اين افراد با تعداد روزهاي سال برابر نيست؛ بنابراين، در تقويم تاريخي حاضر براي هر يک روز سال زندگي نامه سه دانشمند در حوزههاي گوناگون در نظر گرفته شده که البته در سه مجلد تدوين خواهد شد، به طوري که در هر مجلد حداقل نام يک دانشمند براي يکي از روزهاي سال شمسي درج شود تا صاحبان نشريات و رسانهها در هر يک از روزها، با مراجعه به اين تقويم و استفاده از متني که درباره اين افراد تهيه شده، به معرفي آنان براي آگاهي عموم جامعه اقدام کنند.

در کتاب حاضر کوشش شده است تا حد امکان روز تولد يا فوت اين انديشمندان براساس اصح اقوال استخراج شود و چنانچه اين امر محقق نشد، نام اين افراد با پراکندگي هدفدار و موضوعي زندگي نامهها، در طول روزهاي سال تقسيم شود. با اين هدف که در يک روز خاص زندگي نامه چند انديشمند در حوزههاي مختلف تخصصي قرار داده شده تا تجمعي از يک موضوع خاص در روزهاي سال پديد نيايد.

همچنين منظور از اسلام در اين کتاب از نظر جغرافيايي همه سرزمينهاي اسلامي است. اين حوزه جغرافيايي شامل محدوده زماني از قرن نخست هجري تا قرن دوازدهم ميشود. بنابراين، در کتاب حاضر به ندرت به زندگينامه افرادي پس از قرن دوازده – سيزده هجري پرداخته شده است و منظور از ايران قلمرو فرهنگي ايران است که به مراتب وسيع تر از جغرافياي امروزين سياسي ايران ميباشد.

در يک نگاه کلي، کتاب حاضر از سه بخش پديد آمده است. بخش نخست زندگي نامه کوتاهي از حضرات ائمه اطهار (ع)، بخش دوم، زندگي نامه حدود 1100 تن از انديشمندان عالم اسلام و بخش سوم گزارشي از پارهاي از رخدادهاي تاريخي است. درباره بخش دوم کتاب در سطور پيشين گزارش مختصري داده شد. بخش نخست به زندگي نامه ائمه اطهار حضرات معصومين (ع) اختصاص يافته که در مراجعه به اين بخش بايد چند نکته را اشاره کرد. يکي آنکه به سبب ذکر تاريخهاي مربوط به روز تولد و شهادت اين بزرگواران براساس تقويم قمري و جابجايي سالانه اين مناسبتها در تقويم شمسي نميتوان زندگي نامهها را در طول يک سال شمسي تثبيت کرد. بنابراين اين زندگي نامهها در تقويم سالانه انتهاي کتاب وارد نشدهاند و استفاده کنندگان از اين کتاب لازم است در مراجعه به اين زندگي نامهها اين نکته را در نظر بگيرند. ديگر آنکه به علت درج دو موقعيت درباره هريک از ائمه اطهار (ع) يکي براي ولادت و ديگري براي شهادت ايشان، براي هرکدام از اين بزرگواران دو مقاله در کتاب حاضر منظور شده است و تنها ذات بزرگوار امام منتظر، امام قائم (عج) از اين شمول خارج بوده و براي ايشان يک مقاله تهيه شده است.

در مورد بخش سوم اثر حاضر (رويدادها و مناسبتهاي خاص) بايد گفت، پس از بحثهاي کارشناسي و مکرر، اين نتيجه بدست آمد که نميتوان در ويرايش نخست اين کتاب به فهرست کاملي از همه مناسبتها و رخدادهاي کليه سرزمينهاي قلمرو تمدن اسلامي دست يافت. بنابراين مناسبتها به حساب ميآيد و هر گونه نظر ارشادي براي تکميل اين فهرست موجب تشکر و باعث تکميل آن در ويرايش بعدي کتاب خواهد بود.

کتاب حاضر کوششي است براي در اختيار گذاشتن مجموعه قابل استفاده صاحبان نشريات و وسايل ارتباط جمعي تا با بهره گيري از آن براي دفاع از هويت ملي کشور در مقابل هجوم فرهنگي غرب گام بردارند. بنابراين کتاب حاضر را به هيچ عنوان نميتوان دائره المعارفي درباره تمدن اسلامي يا کتابي از اين دست به شمار آورد. کتاب حاضر در يک کوشش زماني کوتاه مدت و با حداقل امکانات پديد آمد و پديد آورندگان اميدوارند در ويرايشهاي بعد نقاط ضعف آن را برطرف سازند. در بسياري از موارد مهمترين منبع براي تهيه مقالات اين کتاب مراجعه به انواع دانش نامهها، دائره المعارفها و کتابهاي مرجع معتبر در آن حوزه بوده است و تا حد امکان کوشش شده مشخصات اين آثار در قسمت منابع پاياني هر مقاله آورده شود. از ديگر سو، لزوم درج نام افراد در مشهورترين صورت ضبط نام آنها و نيز درج صورت الفبايي اين نامها براي پديد آمدن قالب نهايي کتاب در يک ترتيب الفبايي باعث شباهت آن به انواع دانشنامههاي زندگي نامهاي شده است. در حالي که کتاب حاضر چنين نقشي را ندارد و فقط يک راهنماي تقويم تاريخي براي معرفي تعدادي از انديشمندان عالم اسلام و حوزه فرهنگي ايران در يک قالب منظم روزانه و براي رسانهها به شمار ميرود.

پديد آورندگان اين مجموعه معتقدند هريک از مجلدات سه گاه کتاب ميتوانند هويتي مستقل داشته و به طور جداگانه نيز مورد استفاده قرار گيرند. بنابراين محتويات هر مجلد به صورت تقويم تاريخ سالانه در انتهاي هر جلد آمده و صورت درهم کرد تقويم سالانه نيز در انتهاي جلد سوم ذکر خواهد شد تا با استفاده از آن فرصت انتخاب براي هر روز در اختيار اصحاب جرايد قرار داده شود.

براي تطبيق بين موقعيتهاي تاريخي در تقويمهاي شمسي و قمري در کتاب حاضر از تبديل تاريخ مندرج در نرم افزار نجوم اسلامي بهره گرفته شده است. علاوه بر تقويم سالانه تاريخي هر مجلد چند نمايه نيز در انتهاي جلد سوم کتاب تنظيم شده است. صاحبان نشريات و رسانهها براي استفاده بهتر از اين مجموعه و طرح زندگي نامه انديشمندان مسلمان ميتوانند از اين نمايهها بهره گيرند.

بسياري از مقالات اين مجموعه پيش از تهيه کتاب حاضر و به درخواست کميته فرهنگ و تمدن اسلام و ايران شوراي عالي انقلاب فرهنگي و براي استفاده در طرحهاي ديگر تيه شدهاند لذا با رويکرد استفاده چند منظوره از اين مقالات آنها در مجموعه حاضر نيز استفاده شده است.

پيش از گردآوري مجموعه حاضر و براي امکان سنجي استفاده از اين مجموعه چند کار آزمايشي نيز صورت گرفت تا ميزان ارتباط مخاطبان اين رسانه با مقالات سنجيده نشود. همچنين تعدادي از آنها نيز در طي دو شماره از مجله کتاب ماه علوم و فنون شمارههاي مسلسل 16 و 17، ماههاي مرداد و شهريور 1387 شمسي به چاپ رسيد تا صورت کتبي مقالات نيز مورد نقد قرار گيرد.

کتاب حاضر ميتواند مورد استفاده اصحاب جرايد و رسانههاي گروهي قرار گيرد. هدف پديد آورندگان اين مجموعه اشاعه فرهنگ ايران و اسلامي بوده است و انتشار دانستههاي اين مجموعه توسط اين وسايل ارتباطي عملاً تبيين هدف پديد آورندگان آن است.

در بخش زندگينامه بزرگان ايران و اسلام ميتوان زندگي نامه افرادي همچون عبيد زاکاني، عطار نيشابوري، عطاء الدين تبريزي، مالک ديلمي، کريم مروزي، ابوجعفر کليني رازي، قمري نجاري، کاتبي قرشيزي، نظام الدين شامي، عباس نقاش باشي، هاتفي خرجردي، ناصرالدين منشي، ميرزعلي همداني، معروف بغدادي، محمد هادي اول، شيخ محمود هروي، يوسف برهاني و . . . آمده است.

در حوادث مهم صدر اسلام نيز به حوادث بعثت، هجرت، جنگ بدر، جنگ احد، جنگ خندق، جنگ خيبر، حجه الوداع، غدير خم، جنگ جمل، جنگ صفين و جنگ نهروان اشاره شده است.

در فهرست موضوعي نيز عناوين ادبيات، شاعران، فرهنگ نويسان و دستورنويسان، اديبان و نويسندگان، سياست و اجتماع، عرفان، علوم ديني، علوم قرآني، منطق دانان، حکيمان و فيلسوفان، علوم نقلي، علوم دقيقه، علوم روايي، جغرافي دانان، مورخان، علوم طبيعي و هنر به چشم ميخورد.

در فهرست تاريخي نيز عناوين پيش از اسلام، قرن اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم، هفتم، هشتم، نهم، دهم، يازدهم، دوازدهم، سيزدهم و چهاردهم را در برميگيرد.

گفتني است، کتاب جلد سوم تقويم تاريخ و فرهنگ و تمدن اسلام و ايران نوشته علي اکبر ولايتي، محمدرضا شمس اردکاني، محمدرضا مخبر دزفولي و فريد قاسملو و با سرويراستاري مهناز مقدسي و شمارگان 3000 نسخه و قيمت 510000 ريال از سوي انتشارات اميرکبير وابسته به سازمان تبليغات اسلامي منتشر شده است.

سه‌شنبه 28 شهريور 1391 - 10:40

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری