گفتگو
بابك راكخواه
ديدار با رهبر معظم انقلاب در طليعه ماه مبارك رمضان همه ساله براي فعالان در عرصه مقدس قرآن تعيين كننده نقشه راه براي گام نهادن در مسيرهاي جديد در راستاي تحقق اهداف كلان نظام اسلامي در ارتباط با اين حوزه مقدس است تا جايي كه تمامي اعضاي جامعه قرآني كشور اذعان دارند كه اگر نبود منويات، مطالبات و راهگشاييهاي رهبري چه بسا ايران اكنون در اين جايگاه از فعاليتهاي قرآني نايستاده بود. امسال نيز و در ديدار جامعه قرآني كشور با رهبر معظم انقلاب در ماه ميهماني خدا كه با ضيافت افطاري در محضر آيت الله خامنهاي به پايان رسيد، ايشان بيش از هر چيز بر گسترش كمي حافظان كتاب الهي در كشور تاكيد داشتند و تربيت 10 ميليون حافظ را از اهداف كلان نظام در اين عرصه برشمردند امري كه از ديرباز مورد تاييد و تاكيد فعالان قرآني نيز بوده است اما تصريح رهبري و تاكيد ايشان همراه با اعلام آمار دقيق آنها را به تكاپو انداخته تا بتوانند با برنامهريزهاي صحيح و كاربردي به اين مطالبه بر حق كه از رسالتهاي ايران به عنوان امالقري جهان اسلام محسوب ميشود جامه عمل بپوشانند.
البته در اين مسير بهرهگيري از نظرات كارشناساني كه پيش از اين به اين ضرورت در ايران اسلامي برخورد كرده و در مسير پاسخگويي به آن گام نهادهاند امري اساسي است كه مسئولان تصميمساز و تصميمگير نبايد از آن غفلت كنند.
از اين رو در گفتوگويي صميمانه با حسين طرقي نفر دوم رشته حفظ در مسابقات بينالمللي قرآن جمهوري اسلامي كه علاوه بر اين در مسابقات مختلف كشوري و بينالمللي رتبههاي نخست را كسب كرده است به بحث درباره راهكارهاي تحقق اين مطالبه رهبر معظم انقلاب و موانع احتمالي بر سر راه آن پرداختيم آنچه ميخوانيد مشروح اين گفتگو است:
تاكيد رهبر معظم انقلاب بر گسترش آموزشهاي حفظ قرآن در كشور به ويژه از طريق تربيت حفاظ و افزايش كمي آنها از چه ضرورتهايي ناشي ميشود؟
بحث حفظ مسئلهاي ريشهاي و بنيادين در علوم قرآني است و هر فردي بخواهد در اين ميدان وارد شود بايد به حفظ آيات الهي به عنوان اصلي اساسي بنگرد چرا كه حافظان قرآن در كناره بهرهمندي از تواناييهاي بيشتر از امكان رشد بالاتري نيز برخوردار هستند علاوه بر آنكه حفظ در علوم قرآني داراي ريشه و مبنا شناخته ميشود و در انس با آيات الهي به عنوان ابزاري اثرگذار در تسهيل روابط فردي و اجتماعي انسانها نيز موضوعيت دارد. از اين رو تاكيد رهبري بر افزايش تعداد حافظان قرآن و گسترش دامنه آموزشهاي حفظ در كشور ميتواند به عنوان شاخصي براي انس هرچه بيشتر جامعه با آيات نوراني وحي نگريسته شود.
ضرورت و اهميت حفظ قرآن كريم به نظر شما در چيست؟
بديهي است انس با قرآن را براي حافظ پديد ميآورد و اين همان هدف نهايي از تلاوت و حفظ و ارتباط با قران است. ناگفته پيداست بسياري از آثار و بركاتي كه بر حفظ قرآن مترتب است از همين ريشه نشأت ميگيرد. باتوجه به حالات حافظان قرآنكريم بهنسبت ديگر اقشار مرتبط با قرآن، ميتوان اين خصوصيت را در آنان ملاحظه نمود. همين كه شاهد تأكيد دوباره مقام معظم رهبري درباره حفظ قرآن بوديم، ابتدا در اختتاميه مسابقات بينالمللي و سپس در اولين غروب ماه مبارك رمضان، اما به نظر ميرسد اين بار تأكيداتشان جديتر از هميشه، جامعه قرآني به ويژه حافظان و علاقهمندان به حفظ قرآن را مخاطب قرار داده است و حركتي نوين و جهشي فراگير مورد انتظار ايشان است. بديهي است اين موضوع از ابعاد مختلف قابل تحليل و بررسي است، كه تبيين فوائد، بركات و آثار حفظ قرآن يكي از اصليترين آنهاست. در اين چند سطر پيش رو سعي خواهد شد به اختصار به نكاتي در اين خصوص اشاره شود.
چرا رهبر انقلاب تنها تاكيد بر تربيت حفاظ اكتفا نكردند و رقم 10 ميليون نفري را به عنوان حداقل تعداد حافظان كلام وحي در ايران اسلامي اعلام كردهاند به نظر شما از طريق اتخاذ چه راهكارهايي ميتوان به اين مهم جامه عمل پوشاند؟
اين تاكيد و تصريح در تعداد بيشك به دليل وضع مطلوب و آماده جامعه و نيز برخورداري از منابع بودجهاي مناست است البته در اين مسير بايد سازمانهاي متولي همچون سازمان دارالقرآن الكريم و سازمان اوقاف و امور خيريه با جديت وارد عمل شوند نظير آنچه در امر نهضت قرآن آموزي رخ داد و اگرچه نتوانست تمامي اهداف را محقق كند ولي ميتوان آن را موفق ارزيابي كرد.
از اين رو ايجاد مراكز آموزشي قوي و برخوردار از كادر مجرب و تخصصي در تمامي نقاش كشور داراي ضرورتي انكارناپذير در اين مسير است چرا كه بعضا ديده ميشود حتي در تهران به عنوان پايتخت مراكز آموزش حفظ در برخي مناطق وجود ندارد و علاقهمندان براي استفاده از دورههاي آموزشي بايد سختيهاي بسيار را متحمل شوند.
علاوه بر اين بايد بر فعاليت و نوع عملكرد دستگاههاي شناخته شده و فعال در اين عرصه نيز نظارت شود تا خداي ناكرده انجام برخي اقدامات اشتباه به دلزدگي و يأس علاقهمندان منجر نشود و بتوان در آيندهاي نزديك و با عزمي همگاني به خواسته بر حق رهبر معظم انقلاب جامه عمل پوشاند.
با گذشت بيش از سه دهه از عمر پر بركت انقلاب و حكومت نظام اسلامي بر كشور خوشبختانه در امر قرائت قرآن اقدامات موثري انجام شده كه توانسته نام ايران را در جهان اسلام پرآوازه كند امري كه چندان درباره حفظ مصحف شريف صادق نيست اين نقيصه ريشه در چه كوتاهي و يا مشكلي دارد؟
بايد توجه داشت در رشد و توسعه يك زمينه عوامل متعددي اثرگذار است كه عرصه حفظ قرآن نيز از اين قاعده مستثني نيست يعني براي گسترش كمي و كيفي حفظ كتاب الهي در ايران اسلامي بايد در كنار ايجاد مراكز آموزشي تخصصي و داراي كادر مجرب، حمايت مالي و توجه مسئولان همراه با سياستگذاري صحيح نيز وجود داشته باشد كه از جمله اين سياستها اعزامهاي تبليغي چهرههاي قرآني به خارج از كشور در مناسبتهاي مختلف همچون ماه مبارك رمضان و يا آيين عبادي سياسي حج است كه متأسفانه حافظان كلام الهي چندان در آن ديده نميشوند و معمولاً بالغ بر 90 درصد از اعضاي كاروانهاي اعزامي را قاريان تشكيل ميدهند كه اين مسئله در كاهش و بعضا تخريب انگيزه حافظان قرآني تاثيري مستقيم دارد اين تبعيض در ارتباط با قاريان بيشتر به چشم ميخورد چرا كه ديده ميشود كه قاريان قرآن كم سابقه در اعزامهاي متعدد داراي جايگاهي ثابت هستند حال آنكه حفاظ با سابقه در اين اعزامها ديده نميشوند. اين نوع سياستگذاري به مرور زمان دلسردي ايجاد ميكند البته نبايد حاشيههايي اين چنيني برانگيزه حافظان كلام الله اثرگذار باشد اما نميتوان براي تغيير نگاه اشتباه مسئولان تصميمگير اين عرصه نيز تلاش نكرد چرا كه متأسفانه آنها به اثرگذاري تبليغي قاريان بيش از حافظان اعتقاد دارند در حالي كه بنا بر راي و نظر قراء اجراي برنامه فاخر توسط حفاظ از تاثيرات بيشتر و بهتري در عرصه تبليغ برخوردار بوده و به مراتب با جذابيت بيشتري همراه است اما با وجود انتقال اين گلايهها و نواقص به مسئولان ذيربط تاكنون اقدامي براي رفع اين نقايص و تبعيضهاي ناشي از آن گرفته نشده است و اين در حالي است كه رهبر معظم انقلاب بر اثرگذاري تبليغي حفاظ بيش از قاريان اعتقاد دارند و مسئولان با اين نگاه درحقيقت بر خلاف راي و نظر رهبري عمل ميكنند.
اختصاص امتيازات ويژه به حافظان قرآن همچون اعطاي مدرك تخصصي به آنها از سوي سازمان دارالقرآن الكريم و يا معافيت مالي از تحصيل در مراكز آموزش عالي كشور در انگيزه بخشي به علاقهمندان براي قدم نهادن در اين مسير چقدر اثرگذار است؟
حفظ قرآن در كنار جذابيتهاي بالقوه داراي ريشه علمي نيز است چرا كه حافظان كتاب الهي براي تثبيت آنچه در ذهن دارند نيازمند توجه به مفاهيم وحي و درك آنها نيز هستند و اين مهم از طريق تكيه بر مفاهيم و كاربرد آنها محقق ميشود از اين رو و به دليل نيازمندي حفاظ به انگيزه در امر تثبيت محفوظات خود در نظر گرفتن امتيازات ويژه براي آنها ميتواند بسيار راهگشا باشد. از جمله اين امتيازات اعطاي مدرك تخصصي به حافظان كتاب الهي البته پس از طي مراحل مختلف آزمون است اما آنچه در اين ميان بيش از خود مدارك اعطايي اهميت دارد برخورداري اين مدارك از جايگاه قانوني و ضمانت اجرايي است چرا كه اغلب سازمانها و دستگاههاي دولتي به بهانه عدم دريافت ابلاغيههاي قانوني از پذيرش اين مدارك سرباز زده و آنها را معتبر نميدانند و اين در حالي است كه در مقايسه با مدارك دانشگاه كسب اين مدارك با سختي بيشتري همراه است كه در مقايسه با مدارك دانشگاهي كسب اين مدارك با سختي بيشتري همراه است كه مقايسه افراد داراي مدارك دكتري دانشگاهي با دارندگان مدرك درجه يك سازمان دارالقرآن الكريم كه معادل دكتراي دانشگاهي است و در اين سالها تنها يك نفر به كسب آن موفق شده اين مهم را تاييد ميكند. متأسفانه عدم پذيرش اين مدارك از سوي دستگاهها و نهادهاي دولتي در طولاتي مدت به تضعيف روحيه و انگيزه حفاظ قرآن ميانجامد و باعث ميشود تا تمايل كافي براي ادامه مسير در آنها وجود نداشته باشد از اين رو اميد است تا دستگاههاي مربوطه با نگاي جدي و واقعگرايانه به مدارك تخصصي حفظ نگريسته و شأن و جايگاه حافظان قرآن را همطراز قوانين مصوب رعايت كنند و تنها به حرف و منبر بسنده نكرده و در عمل اهتمام خود را به گسترش تعداد حفاظ كتاب الهي نشان دهند. علاوه بر اين و همسو با تاكيد روايات براي در نظر گرفتن جايگاه اشرافيت براي حافظان قرآن بايد در ادارات و دستگاههاي دولتي به حافظان قرآن با ديد مقامات عالي رتبه نگريسته شده و شأن آنها حفظ شود.
شنبه 4 شهريور 1391 - 12:39