گفتگو
ميلاد بهاري
گفتوگو با منوچهر محمدي تهيهکنندة سريال «دا»
در بهار سال 1390، محسن مؤمني در نشست خبري به مناسبت اولين سال حضورش بر رياست حوزة هنري برگزار شد، از ساخت دو اثر اقتباسي به عنوان برنامههاي آيندة حوزة هنري در بخش توليد فيلم خبر داد؛ کتاب «دا» يکي از آن آثار است. حال که در آستانة يکسالگي اين صحبتها هستيم، با منوچهر محمدي، تهيهکنندة فيلم «دا»، دربارة چگونگي ساخت اين اثر گفتوگويي انجام دادهايم که ميخوانيد.
در حال حاضر مقدمات ساخت سريال ۲۶ قسمتي «دا» به کجا رسيده است؟
کتاب «دا» جزء مفاخر ادبيات جنگ و مربوط به دورهاي مشخص از آغاز جنگ است. در اين دوره شاهد مقاومتهاي مردمي و نيروهاي شبهنظامي و بخشي از نيروهاي نظامي ارتش و سپاه هستيم. در اين برهة زماني، خرمشهر با يک موقعيت ويژه روبهروست و تصرفش براي عراق خيلي اهميت دارد. براي همين از هيچ جنايتي براي شکستن مقاومت مردمي فرونميگذارد. در آنسو هم، به دليل وضعيت کشور شاهد ايثارگري مردمي هستيم که با کمترين امکانات در مقابل ارتش کلاسيک عراق مقاومت ميکنند. کتاب «دا»، خاطرات سيدهزهرا حسيني، هم درواقع دربارة همين دوران و نشانگر اين است که همة مردم عليه اين تجاوز مقاومت کردهاند. طبيعتاً موضوع کتاب ضمن اينکه دربارة جنگ و دفاع مقدس است، شرايط خاصي دارد. قبل از اين ما شاهد توليد فيلمهايي دربارة جنگ بوديم که بيشتر در محيط جبهه اتفاق ميافتاد. ولي تفاوت اساسي فيلم اقتباسي «دا» اين است که ما شاهد يک جنگ چهلروزة چريکي و خياباني هستيم؛ جنگي که سرشار از لحظههاي خاص است که هيچ ربطي به جنگ دو ارتش کلاسيک ندارد. بنابراين اولين نکتة برجسته در نگارش فيلمنامه و توليد فيلم اين اثر همين چريکي بودن جنگ و مقاومت مردمي است. به همين خاطر در مذاکرات متعدد با مسئولان حوزة هنري و سرکار خانم حسيني ديدگاههاي خودمان را مطرح کرديم.
چه ديدگاههايي مدنظرتان بود؟
يکي اينکه فيلمي که از اين دورة حساس تاريخي ساخته ميشود حق مطلب را بهتمامي ادا کند و همة زوايا و جوانب اين موضوع را بهخوبي به تصوير بکشد. چون صحنههاي زيادي در اين کتاب است که نيازمند امکانات و تحقيقات ويژه است. بهشخصه اعتقادم اين است که اين فيلم وصيتنامة کاريام است. بنابراين بايد همة سعيمان را بکنيم که اثري ماندگار و تاريخي ساخته شود. روايت اين فيلم بايد به گونهاي باشد که در عين حالي که عراق را اشغالگر نشان ميدهد، مقاومت مردم را نيز بهخوبي به تصوير بکشد. اين چيزي است که در جايجاي کتاب «دا» بهخوبي ديده ميشود. خانم حسيني لحظههايي را روايت کرده که غيرقابل تکرار است. به همين دليل بايد از هر نظر توليد اين اثر کامل باشد.
براي اين کار چه اقداماتي کردهايد؟
در اولين قدم تصميم گرفتيم که يک تيم پژوهشي براي ثبت حوادثي که در اين مدت در شهر خرمشهر اتفاق افتاده تشکيل شود. چون روايت کتاب از نگاه سيدهزهرا حسيني است و ايشان وقايع و حوادثي را بيان کرده که بهشخصه شاهدشان بوده است. ولي در همان زمان در ديگر نقاط خرمشهر حوادث ديگري رخ داده که در اين کتاب نيامده. بنابراين مجموع اين پژوهشها و کتاب «دا»، که مبناي اساسي اين فيلم است، فضاي لازم را براي نوشتن فيلمنامه فراهم ميکند تا تصويري دقيق، واقعي و همهجانبه از وقايعي که در آن روزها در اين خطه رخ داده منعکس شود.
کار تحقيقاتي اين فيلم چه زماني پايان مييابد و نگارش فيلم کي آغاز خواهد شد؟
کار تحقيقاتي اين فيلم قرار است تا اواخر خردادماه به پايان برسد. سپس کار نوشتن فيلمنامة اثر آغاز خواهد شد. طبق پيشبينيها اميدواريم فيلمنامه اين اثر تا نيمة سال 1392 آماده شود. البته ما همزمان با نوشتن فيلمنامه ميتوانيم آرامآرام کارهاي پيشتوليد را هم انجام دهيم، زيرا بايد بخشي از شهر خرمشهر، همچون مسجد جامع و برخي خيابانهايي که صحنة درگيري بوده، به طور کامل بازسازي شود. بخشي از دکور فيلم هم بايد به کمک سيستمهاي ديجيتالي ساخته شود. قسمتي هم در فضاي واقعي ساخته خواهد شد. بنابراين ميتوان سهگونه فضا در اين فيلم متصور شد.
برخي قسمتهاي روايتشده در اين کتاب خيلي تلخ و دردناک است و شايد باعث فشارهاي روحي مخاطب شود. براي کاستن اين تلخيها چه تدبيري انديشيدهايد؟
البته چون هنوز فيلمنامة اثر نوشته نشده، قضاوت در اين باره خيلي زود است. ولي در گفتوگوهايي که با خانم حسيني و مسئولان حوزة هنري داشتيم به اين نتيجه رسيديم که با تدابيري در کنار روايتهاي واقعي و تلخ اين کتاب قهرمانيها و شاديهاي مردم هم به تصوير کشيده شود. هنر فيلم در اين است که نشانگر روح زندگي باشد؛ يعني در يک فيلم بيننده بايد شاهد همة مسائل زندگي از قبيل مرگ، زندگي، شادي و غم و... باشد تا برايش جذابيت داشته باشد. همچنين بايد به گونهاي ساخته شود که به مخاطب امروزي هم توجه شود. اگر اينها رعايت شود، فکر ميکنم اين سريال به يکي از سريالهاي ماندگار تبديل خواهد شد.
انتخاب آقاي اسديان پيشنهاد شما بود يا حوزة هنري تمايل داشت که ساخت اين سريال به ايشان واگذار شود؟
به دليل اينکه آقاي اسديان فيلمهاي خوبي مانند «طلا و مس» و «بوسيدن روي ماه» را ساخته بود مسئولان حوزة هنري ترجيح دادند که اين همکاريها تداوم داشته باشد. خودم هم باورم اين است که آقاي اسديان جزء معدود کارگردانهاي باانگيزه است و حاضر نيست هر کاري را قبول کند. بنابراين راغب بودم که با ايشان همکاري کنم. درواقع اين توافق سهجانبه شکل گرفت و اميدواريم به سرانجام خوبي منتهي شود.
چهارشنبه 23 فروردين 1391 - 8:37