پنجشنبه 2 اسفند 1397 - 13:54
پر بازديدهاي اين گروه
  • موردي يافت نشد

گزارش

 

محمد عصاريان

 

6200 ساعت مصاحبه، حاصل عملکرد واحد تاريخ شفاهي

 


«تاريخ نگاران معتقدند که ما نمي­توانيم پاياني براي پديده­هاي تاريخي معرفي و يا مرز مشخصي معين کنيم بنابراين هرچه پديده تاريخي عظيم­تر باشد تأثيرات آن فراگيرتر خواهد بود شايد به همين دليل بوده که واقعه عاشورا تا به امروز تأثيرگذار بوده است. بخش مهمي از اين تأثيرات را مديون کساني هستيم که به ثبت و ضبط و انتقال اين رويدادهاي تاريخي به آيندگان مي­پردازند.»

حجت الاسلام سعيد فخرزاده، مسئول واحد تاريخ شفاهي دفتر ادبيات انقلاب اسلامي در آئين رونمائي از کتاب سفير 7 هزار روزه خاطرات سيد محمدتقي موسوي درچه­اي، از مبارزان فعال پيش از پيروزي انقلاب اسلامي با تدوين حسين روحاني صدر که با حضور جمعي از پژوهشگران و نويسندگان حوزه تاريخ شفاهي در تالار مرکز آفرينش­هاي ادبي حوزه هنري برگزار شد، با عنوان اين مطلب ادامه داد: حوادث انقلاب اسلامي مردم ايران تقريباً از خرداد سال 1342 آغاز و تا بهمن 1357 به ثمر نشسته است ثبت و ضبط و شناساندن پديده­هاي مهمي که در جريان پيروزي انقلاب اسلامي به وقوع پيوستند و ويژگي­هاي منحصر به فردي هم دارند طبيعتاً نمي­تواند بي­تأثير هم باشد. تاريخ شفاهي يکي از روش­ هاي منحصر به فرد در زمينه تاريخ نگاري در عصر حاضر است. فخرزاده با اشاره به اينکه بارزترين ويژگي انقلاب اسلامي بعد فرهنگي آن است تصريح کرد: با اين وجود روش تاريخ شفاهي يکي از بهترين روش­ها براي رسيدن به مفاهيم ارزش انقلاب ما باشد تاريخ شفاهي از رابطه بين انسان با پديده رمزگشائي مي­کند اسناد و مدارک بيشتر از کالبد حوادث وقايع تاريخي به ما خبر مي­دهند اما ما با تاريخ شفاهي مي­توانيم به کل رابطه انسان با پديده تاريخي توجه کنيم در واقع از فهم و ديدگاه افراد در نگاه به پديده تاريخي استفاده کنيم. مسئول واحد تاريخ شفاهي دفتر ادبيات انقلاب اسلامي خاطرنشان کرد: تاريخ شفاهي اين امکان را فراهم مي­کند که اقشار گوناگون جامعه در تاريخ ديده شوند و خاطرات آنها به عنوان منابع مستند و مستدل تاريخي مورد استفاده قرار بگيرند. تاريخ شفاهي اين امکان را فراهم مي­کند که همه افراد مي­توانند در تدوين مباني و پديده­هاي تاريخ دخل و تصرف داشته باشند. وي با تأکيد بر اينکه تاريخ شفاهي قادر است به حوزه نانوشته وارد شوند افزود: لزوماً همه اسناد و مدارک قادر نيستند همه حوادث مربوط به يک پديده را ثبت و ضبط کند چرا که در طول تاريخ پيروزي انقلاب اسلامي بنابر حساسيت­هاي موجود بسياري از اطلاعات به دليل اينکه محفوظ بمانند ثبت و ضبط نمي­شدند بنابراين براي ورود به اين اطلاعات نانوشته مي­توان از تاريخ شفاهي کمک گرفت قطعاً اين شيوه بايد با تلاش کارشناسان خبره اين حوزه جمع­آوري شود تا با داده­هاي غلط روبرو نشويم به دليل اينکه کساني که در حوزه تاريخ شفاهي فعاليت مي­کنند با اعتقاد قلبي در اين زمينه گام برداشته­اند عمده آثاري که در اين حوزه توليد شده­اند با اقبال عمومي روبرو شده­اند. فخرزاده در پايان يادآور شد: تاکنون 6200 ساعت مصاحبه در واحد تاريخ شفاهي به ثبت رسيده و اين نتيجه مصاحبه با 800 نفر از اقشار مختلف جامعه است که در جريان­هاي تاريخي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي نقش­آفريني کرده­اند. واحد تاريخ شفاهي تاکنون موفق به انتشار 33 عنوان کتاب برگزيده از خاطرات افراد و شخصيت­هاي مختلف با روش تاريخ شفاهي شده است. حسين زنجاني مسئول دفتر مطالعات پايداري در امور استان­ها، ديگر مدعو اين مراسم، مهمترين اهداف اين دفتر را زنده نگه داشتن دستاوردهاي انقلاب و دفاع مقدس و معرفي شخصيت­هايي که  در آن سال­ها نقش­آفريني کردند دانست و افزود: آثاري اين چنيني که به زندگاني مبارزات و فعاليت­هاي سياسي و تأثيرگذار در جريان پيروزي انقلاب اسلامي مي­پردازند مي­ توانند چراغ راهي براي فعاليت­هاي دفتر مطالعات پايداري در امور استان­ها باشد. وي ادامه داد: دفتر مطالعات پايداري در امور استان­ها مي­تواند به صورت يک بانک اطلاعات به منظور سوژه­يابي براي نويسندگان و پژوهشگران حوزه ادبيات پايداري عمل کند. حسين روحاني صدر، تدوينگر کتاب سفير 7 هزار روزه، در ادامه مراسم با اشاره به مشکلات و سختي­هاي نگارش اثري با روش تاريخ شفاهي اظهار داشت: 8 سال صبوري به خرج دادم تا توانستم خاطرات مرحوم آقا سيد تقي درچه­اي را جمع­آوري کنم ايشان هم براي يادآوري لحظه به لحظه آنچه را که ديده بودند و يا تجربه کرده بودند صبوري کرده و مرا همراهي مي­کردند. به ياد دارم که ايشان به من مي­گفتند چه فايده دارد که من اين حرف­هاي را مي­زنم اينجا که فقط داغ دلم تازه مي­شود استدلال من هم به ايشان اين بود که حاج آقا شما يک متمسک به قرآن هستيد قصه­گويي­هائي روان در خود قرآن هم هست اين­ها همه براي آنست که ما عبرت بگيريم. وي ادامه داد: تاريخ شفاهي بايد شرايط گذشته را براي نسل آينده رقم بزند. با گذشتگان طوري زندگي کنيم که انگار با آنان بوده­ايم من اين آقا تقي را براي سؤالات ريز و نکته­اي از خاطراتي که تعريف مي­کردند بسيار اذيت کرده­ام تا برايشان يادآوري شود همه تلاشم اين بود که داستان زندگي مردي را روايت کنم که از پرونده مبارزاتي بسياري از مبارزان دوران انقلاب، خاطره و حرف براي گفتن داشت شايد چيزي نزديک به 60 يا 90 ساعت مصاحبه با ايشان داشتم ولي زمان گفتگوي ما بيشتر از اين حرف­ها است. چون من ساعت­ها با ايشان مکالمه تلفني داشته­ام و درباره موضوعي از خاطره با ايشان گفتگو مي­کردم مرحوم درچه­اي خاطرات را در فضاي آن روزها بيان مي­کرد و براي بيان آنها ايشان را به آن روزها مي­ بردم. روحاني صدر خاطرنشان کرد: نيت مرحوم درچه­اي از بيان خاطرات اين بود که با بيان اين خاطرات عبرتي براي نسل آينده ايجاد شود و اميدوارم در تدوين اين اثر توانسته باشم اين نيت را برسانم منتظر نقد منتقدان حوزه تاريخ نگاري و تاريخ شفاهي درباره اين اثر هستم که بتوانم در چاپ­هاي بعدي از آنها استفاده کنم. حجت الاسلام سيد محمود دعائي مسئول و نماينده ولي فقيه در مؤسسه اطلاعات نيز در ادامه به بيان شخصيت و آشنائي خود با مرحوم سيد تقي موسوي درچه­اي پرداخت و گفت: طلبه نوجواني بودم که بعد از قيام 15 خرداد از کرمان به قم آمدم. از همان ابتدا با نهضت روحانيت آشنا شدم و از همان زمان در کانون مبارزات عليه رژيم پهلوي آغاز و فعال شدم. آيت الله درچه­اي با سيماي خوش به دنبال اين بودند که طلاب جوان را براي فعاليت­هاي مبارزاتي جذب کنند. مدت آشنائي من با آيت الله درچه­اي کوتاه بود ايشان فرد بسيار تودار و کوشا بودند و يکي از هسته­هاي زيرزميني در مبارزات سياسي و انقلابي قم بودند. سيد تقي موسوي زندگي بسيار ساده­اي داشت که براي ما الگو است وي منشأ برکات ثمربخش و ارزشمندي بود و در دوران پس از پيروزي انقلاب حق داشت سهم بسياري از انقلاب نصيب خود کند اما از ماديات فاصله گرفت و خواسته دنيائي نداشت. زندگي ايشان زاهدانه و ساده بود و هنگاميکه از دنيا رخت بربست به جز يک خياط مسکوني اندوخته­اي ديگر نداشت از ديگر برکات زندگي­اي تحمل سال­ها رنج بيماري و صبوري و مداواي با درد بود که همه اينها مي­تواند الگو باشد که همواره تسليم مشيت الهي باشيم. لازم به ذکر است که بخشي از خاطرات حجت الاسلام و المسلمين سيد محمود دعائي مسئول و نماينده ولي فقيه در مؤسسه اطلاعات پيشتر با عنوان گوشه­اي از خاطرات حجت الاسلام و المسلمين سيد محمود دعائي با محوريت خاطرات وي از انقلاب و ناگفته­هائي از دوران همراهي با امام خميني (ره) توسط نشر عروج به چاپ رسيده است. آيت الله سيد تقي موسوي درچه­اي فرزند آيت الله سيد نصرالله درچه­اي از نوادگان سيد محمد باقر درچه­اي عالم برجسته عصر مشروطه اصفهان در سال 1317 متولد و تحصيلات خود را در مکتب خانه نزد سيد جعفر و دبستان درچه­اي با مديرت رضائي و سپس مقدمات دروس حوزوي را در اصفهان به پايان رساند او در کنار دروس حوزوي تحصيلات دبيرستان خود را در مدرسه سعدي و هراتي به پايان برد. وي از سال 34 براي اتمام دوره­هاي فقه و اصول وارد حوزه علميه قم شد و از بدو ورود به قم در سفرهاي تبليغي عليه خرافات و اعمال غير شرعي فعاليت و سخنراني آغاز کرد. ايشان براي انجام يک سلسله کارهاي تبليغي وارد تهران شدند و در مدرسه برهان شهر ري مستقر شدند در همين دوران از سوي آيت الله کاشاني مأمور تبليغ در بوشهر گرديدند وي پس از فوت آيت الله بروجردي از جمله طلاب فعال در تبليغ مرجعيت آيت الله خميني و با شروع نهضت ايشان به مبارزات پيوست. او در پي سفرهاي متعدد تبليغي براي انتقال اعلاميه­ها و پيام­هاي امام به عراق دستگير و در زندان قزل قلعه شکنجه شد. در جامعه روحانيت مبارز تهران با آقايان آيات: مطهري، بهشتي، باهنر، مهدوي کني، هاشمي رفسنجاني، شاه­آبادي، غفاري و ناطق نوري همراه بود. وي سرانجام رنجور از شکنجه­هاي دوران مبارزه رمضان مبارک سال 1289 دعوت حق را لبيک گفت.                              

 

شنبه 26 شهريور 1390 - 15:41

*نام:
*ايميل:
نظر شما:
* اختياری

 

از اين نويسنده يا گزارشگر