روايت خطي خاطرات جنگ از اسلوب خاطره نويسي است

گفت و گو با حسن شيردل درباره کتاب «زمين ناله مي کند»

حسن و حسين شيردل طي سالهاي اخير فعاليت چشمگيري در عرصه نويسندگي و تدوين کتاب داشته اند و توانسته اند کتاب هاي کتاب هاي زيادي در زمينه خاطرات رزمندگان دفاع مقدس استان مازندران را به نگارش در آورند، آثاري همچون «شب موصول»، «ماه در ميدان مين» و «باران‌هاي هفت تپه» و اخيرا هم کتاب «زمين ناله مي‌کند»؛خاطرات محمود شيرافکن از رزمندگان اين خطه سرسبز، که به تازگي از سوي انتشارات سوره مهر در ايام بيست و چهارمين نمايشگاه کتاب تهران عرضه شد و اتفاقا هم مورد استقبال خوب مخاطبان قرار گرفت، به گونه اي که اين کتاب جزو کتاب هاي پر فروش سوره مهر در نمايشگاه بود. گفتگويي با حسن شيردل درباره اين کتاب انجام داده ايم که مي خوانيد.

چطور شد که تصميم گرفتيد خاطرات محمود شيرافکن را در قالب کتاب گردآوري کنيد؟

محمود شير افکن را از ده سالگي مي‌شناختم و با وي به قدري نزديک بودم که هميشه از خاطراتش براي من و برادرم مي‌گفت و زماني که دست به قلم شدم و تعدادي داستان کوتاه نوشتم، تصميم گرفتم خاطرات او که از نزديک ترين دوستانم بود،را به نگارش درآورم.

آقاي شيردل در کتاب «زمين ناله مي‌کند» کدام قسمت از خاطرات محمود شيرافکن را بيان کرديد؟

همانگونه که اشاره کرديد، در اين کتاب خاطرات رزمنده‌اي به نام محمود شيرافکن را آورده ام که در خانواده‌اي نه چندان مذهبي و انقلابي به دنيا آمده، در سن پانزده سالگي وارد بسيج مي‌شود و با حضور در پايگاه، به خواندن کتاب‌هاي مذهبي و مطالعات ديني علاقه مند شده و به دنبال آن به خواندن کتاب‌هاي شهيد دستغيب و شهيد مطهري پرداخت.

مهمترين قسمت خاطرات شيرافکن در کدام قسمت قرار دارد؟

بيشتر حجم مطالب اين کتاب در مورد اتفاقات معنوي است، که براي شيرافکن اتفاق مي‌افتد، چرا که او بعد از مدتي وارد جبهه شده و در آنجا دچار تحولات روحي و معنوي مي‌شود. به گفته شيرافکن اولين روزي که به جبهه اعزام مي‌شود با ظاهري متفاوت از بقيه رزمندگان وارد جبهه مي‌شود و بعد در دوران جنگ به فرماندهي گردان مي‌رسد و بعد از آن با تحولات روحي، طلبه مي‌شود.

به عنوان يکي از تدوين گران کگتاب «زمين ناله مي کند»، نقطه اوج اين خاطرات در کجاست؟

عمليات کربلاي 5، نقطه اوج داستان است که در آنجا با عده‌اي از رزمندگان آشنا مي‌شود که اينها تاثير عميقي روي او داشته‌اند و باعث مي‌شود که او به سمت طلبگي حرکت کند و به نوعي خودش را پيدا کند. حتي در قسمتي از اين عمليات، وي به تصور ساير رزمنده‌ها شهيد شد، اما باز هم پس از درمان زخم هايش، به ميدان نبرد بر مي‌گردد.

آقاي شيردل چرا خاطرات اين کتاب را به‌صورت روايت خطي استفاده کرديد؟

به اين علت که در اين کتاب،خاطرات يک انسان ديگر بيان شده و بيان خاطرات مانند داستان نيست که بتوان از همان ابتدا به قسمت مهم آن اشاره کرد.

اما در خاطرات هم مي‌توان اين کار را کرد و براي جذاب تر کردن خاطرات و شروع بهتر، از روايت خطي استفاده نکرد، به نظرتان مي‌توان دليل شما يک الزام و يا قاعده براي خاطره نويسي محسوب کرد؟

بله، بايد بگويم زماني که خاطره مي‌نويسيم، روي لبه تيغ راه مي‌رويم که نکته‌اي حساس به شمار مي‌رود و در نهايت کل متن کتاب بر مبناي سخنان راوي شکل مي‌گيرد.همچنين زماني که شما اقدام به نوشتن خاطره مي‌کنيد به ترتيب زمان که همان روايت خطي باشد، اتفاقات را مطرح مي‌کنيد. من هم همين کار را کردم و از آغاز نوجواني زندگي او را شرح دادم تا به جايي که در داستان آمده و اين يک اسلوب براي خاطره نويسي است.

به نظر شما اگر خاطره را به گونه‌اي جذاب تر شروع کرده و گذشته را بين آن مطرح کنيم، خللي وارد مي‌شود؟

اگر شخصي که خاطرات يک نفر را بازگو کند، با اختيار خود آن را تغيير داده و به قيمت جذاب تر کردن کتاب، به انتخاب خود وقايع آن را جابجا کند، کار صحيحي انجام نداده است چرا که شخص راوي به وي اعتماد کرده و به همان شکل نيز خاطرات خود را مي‌خواهد. همچنين اين خاطرات به قدري جذابيت دارند که مخاطب خاص خود را، جذب مي‌کند.

کتاب «زمين ناله مي‌کند» حاصل چند ساعت مصاحبه است؟

اين کتاب حاصل 16 ساعت مصاحبه با محمود شيرافکن است که در 215 صفحه با قطع رقعي، تهيه و تنظيم و توسط حوزه هنري سوره مهر منتشر شد.

مي خواستم بپرسم چرا تدوين خاطرات رزمندگان در شهرستان ها به نسبت تهران مورد غفلت است و در اين باره قدم هاي چنداني از سوي نويسندگان شهرستاني برداشته نشده است؟

عمده ترين دليل اين غفلت به امکانات مراکزي که در تهران فعاليت مي کنند به نسبت شهرستان ها برمي گردد. خب بيشتر دفاتري که در زمينه تدوين خاطرات رزمندگان فعاليت مي کنند در تهران مستقر هستند و بيشترين حمايت ها هم از اين مراکز مي شود ولي در شهرستان ها اينگونه نيست. در شهرستان هيچ دفتر يا سازماني متولي اين کار نيست و اگر کاري هم صورت مي گيرد بيشتر به دليل علاقه شخصي خود نويسندگان است. نويسندگي در شهرستان به عنوان يک شغل محسوب نمي شود و کساني هم که دغدغه نويسندگي دارند در کنار شغل ديگري به اين کار مي پردازند. بر فرض مثال در کل استان مازندران تنها من و برادرم، آن هم به خاطر علاقه شخصي مان به تدوين خاطرات رزمندگان مي پردازيم. طبيعي است که با اين وضعيت تدوين خاطرات رزمندگان در شهرستان ها که اتفاقا تعدادشان زياد هم هست رشد چنداني نداشته باشد.

کتاب ديگري آماده چاپ داريد؟

کتاب ديگري از خاطرات شخصي به نام ايمان کفايي مهر به نام «بلوغ پشت خاکريز» آماده کرده که در دست چاپ است. در اين کتاب هم کفايي مهر از شيطنت‌هاي خود در جبهه ها مي‌گويد.

شنبه 28 خرداد 1390 - 11:11

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری