- موردي يافت نشد
كتاب
ضياء آراسته
نقش زن در موسيقي مناطق ايران
نقش زن در موسيقي مناطق ايران / دفتر اول : نگاه مردم‌شناسانه
تاليف : هوشنگ جاويد
چاپ و شمارگان : اول / 83 – 2200 نسخه
ناشر : سوره مهر
كتاب نقش زن در موسيقي مناطق ايران با يك سپاس‌نامه ، پيش‌نوشته و نه بخش به بررسي نقش زن در موسيقي مناطق ايران مي‌پردازد . نشانه‌يابي ايمان و باورهاي ديني در آوازها و نغمات زنان ايراني ، نگرشي به ترانه‌هاي كار و تلاش درميان زنان ايراني ، موسيقي آوازي زنان ايران و مساله زبان مادري ، موسيقي آئيني مذهبي زنان ايراني ، نگرشي به موسيقي زنان در استان گلستان ، بازي آئيني مجلس خواستگاري و ازدواج حضرت فاطمه ( س ) در يزد . گفت و گو با آشنايان به موسيقي زنان در نواحي ايران ، نمودار دسته‌‌بندي موسيقي زنان در نواحي و مناطق ايران بر اساس پژوهش‌ها و نتايج بدست آمده ، گپ پاياني براي آنكه مي‌شنود ، مي‌خواند و مي‌داند كه ... و همچنين گزيده سخنراني‌‌هاي جشنواره موسيقي زنان نواحي ايران مباحث مطرح شده در كتاب حاضر مي‌باشد .
هوشنگ جاويد در مقدمه كتاب خود به اين موضوع اشاره مي‌كند كه مادر با نغمه‌هايش به ما آموخت كه ايران كشور بزرگي نيست ، بلكه بزرگي ايران در وسعت دل ماست و عظمت همت ما ، مادر سراينده ذكر مولا بود و رستم ، دلگير بودن هوا، كوتاهي سقف آسمان ، دلمرده بودن زمين و اتمي شدن جنگل جهان برايش معني نداشت ، مادر بود يا مادربزرگ ؟ كه به ما ياد داد : مفهوم نگاه زيبا را دريابيم ،كوري عيب نيست ، به ما با آواز مي‌گفت كه : شوق قدم‌ها را پيدا كن ، بي‌پايي عيب نيست ، او با نغمه‌هايش به ما آموخت كه لمس خدا را در لحظه‌ها بيابيم ، بي‌دستي مسئله‌اي نيست و ما فرزاگي را از مادر آموختيم .
بخش اول كتاب حاضر زنان را داراي تجربه‌اي مي‌داند كه مردان ندارند ، زناني كه زمزمه‌اي رندانه‌اي دارند كه در انديشه مردان نمي‌گنجد . جاويد تاكيد مي‌كند كه بخشي از جاودانگي در اراده زنان نهفته است و بي‌مناسبت نيست كه گفته‌اند بهشت زير پاي مادران است . جاويد در بخش دوم كتاب به كار و تلاشي زنان ايراني اشاره مي‌كند كه همراه با آوا و موسيقي است و اينكه كار و تلاش زنان ايراني در عين اينكه تصويرهاي صوتي از دنياي خارج مي آفريند به لحاظ ماهيت بنيادي‌اش واكنش انسان به دنياي خارج را مجسم مي‌سازد و چون بوسيله خود مردم ساخته شده ، نه به سفارش و براي آنان به طور خاص، خودرويشي شگرفي دارد كه مورد اقبال قرارش مي‌دهد .
بخش سوم كتاب با عنوان موسيقي آوازي زنان ايران و مساله زبان مادري آوازهاي آموزشي زنان براي كودكانشان كه بعنوان موسيقي نخستين خاص كودك هستند را تقسيم‌بندي مي‌كند و در بخش چهارم با عنوان موسيقي آئيني مذهبي زنان ايراني هوشنگ جاويد قنبرخواني زنانه را مورد بررسي و كنكاش نظر قرار مي‌دهد و اشاره مي‌كند به اينكه اين تعزيه در شور و نغمه بيات ترك و دشتي اجرا مي‌شود و شكل اجرا تك‌خواني – جمع جوابي است .
قنبر : آمده قنبر به در خانه‌ات اي به فداي تو و كاشانه‌ات
جمع : آمده‌ام از حبش و زنگبار در بر شاهنشه دلدل سوار
موسيقي زنان در استان گلستان ، ترجمان پارسي ، ترانه گلين حنانه قوربان مربوط به مراسم شب حنابندان در ايل گرايلي راميان ، ترانه " پري جان " مربوط به زنان ايل گرايلي ساكن در منطقه راميان ، ترانه فارسي مبارك آي مبارك آي مبارك از ايل گرايلي ، راميان ،كه زنان در زمان بر تخت نشستن عروس و داماد مي‌خوانند ، ترانه‌خواني نمد مالي در ميان زنان تركمن استان گلستان ، لالايي‌هاي زنان تركمني در استان گلستان ، ترانه يانناق ، بازي آئيني مجلس خواستگاري و ازدواج حضرت فاطمه الزهرا ( س ) در يزد به روايت خانم‌ها صفا محبوب ، شمس الملوك يوسف‌پور از جمله موضوعات مطرح شده در بخش پنجم كتاب حاضر مي‌باشد . نويسنده در اين بخش به اين مهم اشاره مي‌كند كه موسيقي زنان گرايلي به 1- موسيقي آئين‌هاي سوگ ،سور 2- ترانه‌ها و آوازهاي كار و تلاش 3- دوبيتي خواني فصلي 4- دوبيتي‌خواني شباني 5- هاري‌خواني ( همان‌هرائي ) و 6- لالايي‌ها تقسيم‌بندي مي‌شود و اينكه در آئين‌سور اغلب زنان شعرهاي تغزلي و بيد‌خواني شاديانه انجام مي‌دهند و در آيين پيوند ، تنوع نغمگي شاديانه به سه بخش تقسيم مي‌شود 1- ترانه‌خواني صدا به صدا ( دو نفره ) 2- ترانه‌هاي شورانگيز ويژه آداب و مراسم ،شامل : حمام بردن عروس و داماد ، لباس پوشاندن ، رونمايي ، تخت نشستن ، حنابندان ، صله بران ، نار زدن ، شاباش ، بردن عروس به خانه داماد . مرحوم سعيدي مي‌نويسد : در موقع عروسي تنبك و سرنا معمول بود و حداقل عروسي سه روز به طول مي‌انجاميد ، شب سوم عروسي كه شب حنابندان بود در غروب آفتاب از خانه داماد به منزل عروس حنا مي‌بردند ، بدين طريق كه ظرف‌ها را توي مجمعه مي‌گذاشتند و اطراف آنها را شمع روشن مي‌كردند . زنها مجمعه را روي سر مي گرفتند و همراه ساز سرنا به خانه عروس مي‌بردند . در خاتمه حنا بستن ، حاضرين قدري از آن حنا به دست‌ها خود مي‌ماليدند در تمام اين مدت صداي تنبك و سرنا بلند بود و زنها در بيرون مشغول رقصيدن بودند ، رقص در عروس مخصوص‌زنها بود .
هوشنگ جاويد در بخش ششم كتاب خود گفت و گوهايي را با آشنايان به موسيقي زنان در نواحي ايران از جمله حاجيه سلطان قاسمي ، خان گل مصرزاده ، رقيه نعمت زاده ،حيران خالدي ، دلنواز نجفي ، محبت فلاحي و همچنين سيده ايران پهلواني ترتيب داده است . نمودار دسته‌‌بندي موسيقي زنان در نواحي و مناطق ايران بر اساس پژوهش‌ها و نتايج بدست آمده و همچنين گپ پاياني براي آنكه مي‌شنود ، مي‌خواند و مي‌داند بخش‌هاي هفتم و هشتم كتاب نقش زن در موسيقي مناطق ايران را تشكيل مي‌دهد . هوشنگ جاويد در اين بخش يادآور مي‌شود كه شرح كشاف نمي‌خواهد بنويسد ، زنان ناشناخته ي بومي ايران ، آئينه‌هاي نمد پوشند و شمشير گوهر فروش ، بوي فقر از سخنانشان مي‌آيد ، با لباس فقر به گام تجرد عرصه زمان خويش را مي‌پيمودند ، انعامات و اكرامات ايلخاني و شاهانه و وزيرانه را يا نديده‌اند يا اندك ديده‌اند ، ولي از عالي همتان درگاه الهي بوده‌اند. بخش نهم و پاياني كتاب هم گزيده سخراني‌هاي جشنواره موسيقي زنان نواحي ايران از محمدرضا درويشي ، رضا مهدوي ، هوشنگ جاويد و همچنين خانم زهرا شجاعي را در خود جاي داده است .
در بخشي از سخنراني رضا مهدوي مي‌خوانيم : " قرن‌هاست كه ما ايرانيان با صداي لالايي مادران شريف و مظلوممان در خانه ، صداي نجيب زمزمه خواهرانمان در مزرعه‌ها و پاي دار قالي و صداي همسران و دخترانمان در مراسم شادي و سوگ زندگي كرده‌ايم . بخش عمده فرهنگ ما همين‌ها بوده است و گرنه زندگي شهري جديد ما با همه عظمت ظاهري و زرق و برقي كه به چشم ما مي‌كشد ، عملا ً جزء كوچكي از فرهنگ اصيل ايراني است و تازه ، قدمت زيادي هم ندارد. در فرهنگ قديم و موروثي ما ، صداي زنان در جايگاه مناسب خود و متناسب با شان و مقام والاي زنان مسلمان ايران زمين ، تعريف شده است وهيچ كدام از مشخصات مفسده انگيز زندگي تقليدي از غرب را ندارد. "
نقش زن در موسيقي مناطق ايران تاليف هوشنگ جاويد در چاپ اول خود با شمارگان 2200 نسخه و با قيمت 1100 تومان توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است .
دوشنبه 16 خرداد 1390 - 8:47
كليه حقوق اين وب سايت متعلق به سازمان تبليغات اسلامي مي‌باشد