شرط کارايي همت

بايد توجه کرد که همت نمودن بر کاري ميبايد در پرتو تفسير منطقى از دو مفهوم متقابل «امكان پذيري» و «امكان ناپذيري» مورد ارزيابي قرار گيرد. اگر آدمي بدون توجه به امکان پذيري هدف خويش، در راه رسيدن به آن تلاش کند، مانند آب در هاونگ کوبيدن، کاري بيهوده و بينتيجه انجام داده است. لذا امکان پذيري يک هدف از ضرورى‏ترين شرائط بارور شدن همت عالى انسان است. بدون تحقق اين شرط، اغلب انرژي‏هاي مثبت به هدر ميروند و اراده‏ها و تصميم‏هاى بزرگ بجاى آنكه به نتايج مثبت برسند، تباه ميگردند. در مقابل، گاه انسان با بيتوجهي به اين ارزيابي، با داشتن شرايط و توانايي كافى براى برداشتن گامهاي مؤثر، امر امكان پذيري را با امر امكان ناپذير اشتباه كرده و گمان كند هدفى را كه در نظر گرفته است، برتر از قدرت و اراده اوست و در نتيجه با تلقين ناتوانى بر خويشتن، خود را ناتوان بسازد. مانند کودک روستايي که در نقطه دورافتادهاي، آرزوي فضانورد شدن را در سر ميپروراند؛ اما دست يابي به آن را براي خود بسيار بعيد ميداند، اگر اين آرزو را براي ديگران بازگو کند احتمالاً او را خيال پرداز ميخوانند اما واقعيت آن است که اين هدف هرچند بعيد اما نيل به آن امکان پذير است و موارد متعددي را ميتوان يافت که افرادي با همت بلند به اينگونه اهداف دور، دست يافتهاند؛ و بالعكس، هستند کساني که با نداشتن بينش كافى در پي کسب هدفى روان ميشوند كه خيلى برتر از قدرت و اراده آنها است، مانند عالمي که ميخواست، امام صادق (ع) شود اما بدون درک مقام امامت و ظرفيت محدود خويش، سالها تلاش بيهوده کرد (البته به جايي رسيد، اما امام صادق نشد)، با اين بيان، اگر اهداف با مفهوم «امكان پذيري» و «امكان ناپذيري» مورد ارزيابي منطقى قرار نگيرند، در هر دو صورت همت و اراده به هدر خواهد رفت.[1] با اين وجود، تاريخ بارها شاهد بوده است که همت بلند انسانهاي با اراده، کارهاي خارق العادهاي را ميتواند ميسر کند، چنانکه حضرت امير (ع) ميفرمايند:

«همم الرّجال تقلع الجبال»،

«همت مردان (بزرگ) كوهها را از جا برمىكند».[2]

«همت اگر سلسله جنبان شود مور تواند كه سليمان شود»[3]

[1] - ر.ک تفسير نهج البلاغه، محمد تقي جعفري، ج 21، ص253

[2] - ر.ک تفسير نهج البلاغه، محمد تقي جعفري، ج 21، ص254

[3] - ديوان شعر وحشي بافقي

سه‌شنبه 6 مهر 1389 - 13:45

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری