كتاب
م رستمي
هر كسي كار خودش (فرهنگ مشاغل جبهه)
به كوشش رحيم مخدومي
انتشارات سوره مهر
چاپ دوم 1388
كتاب حاضر دربردارنده اطلاعاتي در ارتباط با مشاغل موجود در جبهه و اصطلاحات رايج در اين رابطه در زمان جنگ ايران و عراق و براي گروه سني نوجوان، است نويسنده مينويسد: در اين كتاب به مشاغلي كه جزو امور سازماني سپاه و بسيج در دوران جنگ و دفاع مقدس بود، پرداخته شده است. لذا ممكن است مشاغل سازماني ارتش و نيز مشاغل سازماني سپاه پس از جنگ با مشاغل ذكر شده در اين كتاب تفاوتهايي داشته باشد.
كتاب در دو بخش با عناوين «يگانهاي رزمي» و «خاطرات يگانهاي رزمي» تدوين شده است.
بخش اول به اصطلاحات و مشاغل جبهه و در ذيل سه فصل: يگانهاي مانوري (رزمي)، يگانهاي پشتيباني رزم و يگانهاي خدمات پشتيباني رزم اختصاص دارد اصطلاحات و مشاغلي همچون اطلاعات و عمليات، گردان ساده، تكتيرانداز، قناصهچي، آرپيچيزن، بيسيمچي، سنگرسازي و...
در بخش دوم نمونههايي از خاطرات رزمندگان، فرماندهان و شهدايي همچون: شهيد همت، احمد متوسليان، صياد شيرازي، حسين فرازي، مهدي باكري و... در ارتباط با مشاغل ذكر شده در بخش اول آمده است.
در ابتداي بخش اول اين كتاب درباره يگان ميخوانيم: يگان، واحد نظامي، مجموعهاي از افراد و امكانات كه كار نظامي خاصي انجام ميدهند. در دوران دفاع مقدس، يگانهاي نظامي سپاه و بسيج به طور كلي مشتمل بر سه دسته، يگانهاي مانوري (رزمي) يگانهاي پشتيباني رزم، مثل توپخانه، مخابرات، ادوات، پدافند هوايي و... بودند كه كار عمده اين يگانها نيز پشتيباني از يگانهاي مانوري بود، اين دسته از يگانها مجهز به صلاح سنگين و نيمهسنگين هستند و همچنين يگانهاي خدمات پشتيباني رزم مثل واحدهاي بهداري، تبليغات، تداركات و... از ديگر يگانهاي نظامي به حساب ميآيند. نويسنده در ادامه در خصوص جنگهاي نامنظم آورده است.
در سال او جنگ به دليل خيانتهاي رئيس جمهوري وقت (بنيصدر) و نيز نبود انسجام نيروهاي سپاه و بسيج، ايران آمادگي دفاع رويارو با ارتش عراق را نداشت. لذا بعضي ياران مؤمن و باوفاي انقلاب احساس مسئوليت كرده و براي كند كردن پيشروي دشمن، دست به حملات چريكي زده و رفته رفته ستاد جنگهاي نامنظم را شكل دادند. در اين ميان نقش شهيد دكتر مصطفي چمران كه وزير دفاع وقت بود، نقش سرنوشتساز و منحصر به فردي بود. ايشان پس از تشكيل ستاد، فرماندهي آن را بر عهده گرفت و سرانجام در همين سمت و در لباس مقدس جهاد به شهادت رسيد.
نكتهايي كه در خصوص اصطلاح جادهسازي وجود دارد اين كه: چون انفجارات پي در پي گلولههاي خمپاره و توپ، جادهها را پر از حفره و پستي و بلندي ميكرد، بازسازي جادهها و ساخت جادهها و ساخت جادههاي جديد، يكي از مهمترين كارهاي مهندسي رزمي بود.
همچنين نويسنده در خاطرات يگانهاي رزمي آمده است: عراقيها گفته بودند طي هفتاد و دو ساعت منطقه را پس ميگيرند. ظهر بود، تمام تانكهايشان به سوي ما راه افتادند. نخستين بار بود كه من در عمليات شركت ميكردم. ما تنها چند قبضه تفنگ 106 ميليمتري داشتيم. با خود گفتم: چگونه ممكن است با اين چند تفنگ جلوي اين همه تانك مقاومت كرد؟! در فكر بودم، ترس وجودم را فرا گرفته بود. روي گلولهاي آيه «و ما رميت اذ رميت ولكنالله رمي» را نوشته و شليك كردم، گلوله مستقيم خورد به يكي از زاغههاي مهمات عراقي و انفجار عظيم رخ داد و عراقيها ديگر نتوانستند كاري از پيش ببرند.
در قسمتي از خاطرات تفحص شهدا به اين خاطره اشاره شده است كه:
در منطقه طلائيه چند وقتي بود، شهيدي پيدا نميشد. اعضاي گروه تفحص از اين بابت بسيار ناراحت بودند وقتي تعدادي از جانبازان براي بازديد طلائيه آمدند، به پيشنهاد برادران مراسم زيارت آشورا و سينهزني برگزار كرديم. در حين دعا از درگاه خدا خواستيم تا شهيدي پيدا شود. فراد صبح با روحيهاي مضاعف به محل جستوجو رفتيم. آن روز شهيدي را پيدا كرديم كه دست و سينهاش سالم بود.
رحيم مخدومي خود در مورد اين كتاب كه با هدف آشنايي نوجوانان مخاطب، با فضاي كلي كتابهاي خاطرات جنگ، نوشته شده، اظهار ميكند: در «هر كسي كار خودش»، سعي شده است براي ايجاد ارتباط نوجوانان با دفاع مقدس، اصطلاحات و تعابيري از خاطرات جنگ گزيده و شرح داده شود.
همچنين چندي پيش نويسنده در رابطه با تجديد چاپ كتاب حاضر عنوان كرده بود با توجه به نبود منابع براي ارتباط؛ نوجوانان با ادبيات دفاع مقدس، سعي شد كه اصطلاحات و تعابيري از پانوشت، خاطرات جنگ داشته باشيم و همين امر سبب شد كتابي با محتواي فرهنگي مشاغل جبهه تهيه كنم.
بنا به قولي: رحيم مخدومي، خالق اين اثر، از آن دسته انسانهايي است كه پس از فوتش بزرگداشتهاي زيادي برايش ميگيرند، سوژه بسيار خوبي هم ميشود براي روايت فتح، همچنين مستندهاي خوبي هم برايش ميسازند. كليپهاي قابل توجهي به پاس خدماتش به نمايش درميآيد. در مجموع كتاب حاضر كه دانستنيهاي جنگ است قصد دارد آدرس كوچههاي شهر خاطرات جنگ را به دست نسل بعد از جنگ بدهد. تا هم از خواندن خاطرات لذت ببرند و هم به هدف برسند.
نويسنده يادآور ميشود كه از بين اصطلاحات آنهايي را برگزيده است كه جزء شغل رزمندگان اسلام بوده است. از همين رو اسم كتاب، فرهنگ مشاغل جبهه گذاشته شده است.
كاري كه رحيم مخدومي در اين كتاب انجام ميدهد از آن جهت ارزشمند است كه ضمن زنده نگه داشتن اصطلاحات و واژههاي دوران دفاع مقدس كه بسياري از آنها همچنان مورد بهرهبرداري قرار ميگيرد. كنجكاوي بسياري از مخاطبان گروه سني مختلف را براي آگاهي از رمز و راز اين كلمات مرتفع نموده و ميتواند براي نويسندگان و محققين هم منبع نسبتاً مناسبي جهت بازيافت و استفاده باشد.
دوشنبه 5 بهمن 1388 - 11:55