گشايش‌هايي در ديدگاه‌ها

بررسي اقدامات مديريت جديد

1- رفع توقيف «به رنگ ارغوان» (ابراهيم حاتمي‌كيا) به عنوان اولين اقدام مديريت تازه سينما، آن قدر خبرساز بود كه همه را متوجه روزهاي پرخبر آتي كند. در حالي كه فيلم حاتمي‌كيا 6 سال در توقيف به سر مي‌برد و حتي عوض شدن دولت هم نتوانست تغيير در وضعيت آن ايجاد كند. شمقدري در همان روزهاي اول حضورش مشكل فيلم را حل كرد؛ هر چند با اين پيش‌شرط كه «به رنگ ارغوان» ابتدا در جشنواره فجر به نمايش درآيد؛ اقدامي كه برخي آن را حسابگرانه خواندند ولي كاملاً طبيعي است كه معاون امور سينمايي به فكر پررونف برگزار كردن اولين جشنواره‌‌اي كه تحت مديريت او اداره مي‌شود، باشد. در دوره‌اي از جشنواره كه خبري از مهرجويي، بيضايي، مجيدي، درويش، تبريزي و... نيست. نمايش فيلم جنجال برانگيز حاتمي‌كيا مي‌تواند همه را متوجه جشنواره فجر كند.

2- اولين جلسه شوراي صدور پروانه ساخت با حضور مديران تازه سينما، نتايج قابل توجهي داشت. صدور پروانه براي فيلم‌هاي «مقصد» (بهرام بيضايي) و «خانه پدري» (كيانوش عياري) و «تبعيد سايه‌ها» (مسعود كيميايي) پيام آشكاري را با خود به همراه داشت؛ اين دعوتي است كه از فيلمسازان شاخص و مطرح انجام گرفته است. آن هم در شرايطي كه در يك سال گذشته، كمتر فيلمساز معتبري فيلمي را جلوي دوربين برده و طبق آمارهاي رسمي، بيش از نيمي از پروژه‌هاي توليد شده متعلق به كارگردان‌هاي كم‌تجربه بوده است. حالا اما، شمقدري و گروهش ترجيح مي‌دهند در همان ماه‌هاي اول حضورشان امكان فيلمسازي براي كارگردانان شاخصي را فراهم كنند اين فراخوان از نام‌هاي بزرگ برخلاف آنچه برخي نوشته‌اند به جشنواره امسال قد نمي‌دهد ولي نفس فعاليت سينماگران معتبر مي‌تواند دريچه‌هاي تازه‌اي را بگشايد و البته سهمي مؤثر در از ميان برداشتن ركورد حاكم بر سينما ايفا كند. فيلمنامه «مقصد» را بيضايي در دهه 70 نوشت؛ اثري جاده‌اي با تنها 3 شخصيت محوري كه مي‌توانست پروژه‌اي كم‌ هزينه باشد ولي با ساختنش در آن مقطع مخالفت شد و البته بيضايي بارها با تعجب در مصاحبه‌هايش گفت كه هرگز نفهميده چرا جلوي ساخت مقصد را گرفته‌اند. بخش قابل ملاحظه‌اي از داستان «تبعيد سايه‌ها» كار تازه‌ كيميايي هم در دهه 20 مي‌گذرد و احتمالاً اثري در حال و هواي «سرب» خواهد بود. «خانه پدري» عياري هم كه ماجراهايش در سال 1310 رخ مي‌دهد. به اين ترتيب نام‌هاي بزرگ در حالي وارد ميدان مي‌شوند كه آثارشان احتمالاً حساسيتي را نيز برنخواهد انگيخت. در كنار اين‌ها صدور 2 پروانه ساخت براي «ياس‌هاي پنهان» (جمال شورجه) و «شور شيرين» (جواد اردكاني) كه آثاري با مضمون دفاع مقدس هستند مي‌تواند تعادل و تناسبي را در اين ميان برقرار كند.

3- كاملاً مشخص بود كه با رفتن جعفري جلوه، مديرعامل بنياد سينمايي فرابي نيز تغيير خواهد كرد. در كنار گذاشته شدن مجيد شاه‌حسيني، اتفاق نظر ميان اغلب‌ اهالي سينما وجود داشت و حتي مراسم توديع او نيز با چاشني اعتراض برگزار شد. جالب اينكه جاي يك پزشك علاقه‌مند به مباحث نظري سينما كه زماني به عنوان كارشناس پاي ثابت برنامه «سينما ماوراء» بود را يكي از تهيه‌كنندگان سينماي ايران گرفته است. احمد ميرعلايي به فارابي مي‌آيد تا درهايي را كه در طول 26 ماه حضور شاه‌حسيني روي سينماگران بسته شده بود بگشايد. فارابي در شرايط فعلي بيش از هر چيز به تحرك و عملگرايي احتياج دارد. با سياست تازه معاونت سينمايي، فارابي با تمركز بر بخش توليد امكان بيشتري براي ارائه خدمات به سينماگران خواهد داشت، چون اين نهاد ديگر متولي برگزاري جشنواره فيلم فجر نخواهد بود. به اين ترتيب فارابي متحول مي‌شود و با كاسته شدن از شرح وظايفش، نقش يك نهاد پشتيباني‌كننده را براي معاونت سينمايي ايفا خواهد كرد. بنيادي كه 26 سال پيش و با هدف اعتلا، پيشرفت و جهت دادن به توليدات سينمايي تأسيس شد. در طول اين دو سال چنان از اهداف اوليه تأسيس‌اش فاصله گرفت كه خانه سينما پيشنهاد انحلال آن را داد تا گره‌اي از كار فرو بسته سينماگران باز شود.

4- در حالي كه گفته مي‌شد، مدت‌ها روي طرح «نگاهي ديگر» براي سامان‌دهي نمايش عمومي فيلم‌هاي فرهنگي كار شده است، اجراي اين طرح در همان گام اول با مشكل مواجه شد. قرار بود از تاريخ 29 مهرماه 4 فيلم «خانه روشن» (وحيد موسائيان)، «صداها» (فرزاد مؤتمن)، «استشهادي براي خدا» (عليرضا اميني) و «حيران» (شاليزه عارف‌پور) در قالب طرح نگاهي ديگر به نمايش عمومي درآيند. در اين ميان تنها «خانه روشن» بدون سر و صدا اكران شد. «صداها» با يك روز تأخير و در شرايطي نامطلوب روي پرده رفت، كه اين شيوه اكران با اعتراض گسترده سازندگانش مواجه شد، «حيران» به گفته پخش‌كننده‌اش چون تنها يك سالن حاضر به نمايش‌اش بود روي پرده نيامد. تهيه‌كننده «استشهادي براي خدا» هم گويا با مشاهده شرايط نامطلوب اكران فيلم‌هاي فرهنگي، فعلاً از نمايش فيلم خود منصرف شده است. اين در حالي است كه عليرضا سجادپور، مديركل اداره نظارت و ارزشيابي به لزوم بازنگري جدي در مناسبات اكران تأكيد كرده است. در شرايط فعلي، بيشترين انتقاد به برخي تهيه‌كنندگان خاص كه از آن‌ها به عنوان مافياي اكران ياد مي‌شود، وارد شده و پس از آن‌ها، اين سينماداران هستند كه به واسطه مقاومت در برابر نمايش مطلوب آثار هنري، مورد اعتراض سازندگان اين نوع فيلم‌ها قرار گرفته‌اند. ضمن اينكه سفر چند عضو شوراي صنفي نمايش به فرانسه نيز منجر به كورترشدن گره اكران فيلم‌هاي فرهنگي شده است.

فيلم‌هايي كه سال‌هاست جاي مناسبي براي نمايش عمومي نمي‌يابد چه با طرح «آسمان باز» كه در نهايت حاصل مطلوبي نداشت. چه زماني كه اداره نظارت و ارزشيابي متولي اكران اين فيلم‌ها شد و با اختصاص سالن‌هايي نامناسب طرحي را به اجرا درآورد كه از پيش محكوم به شكست بود. اين باور و در شرايطي كه سازندگان فيلم‌هاي متفاوت به طرح «نگاهي ديگر» اميد بسته بودند. مجموعه رخدادها به گونه‌اي پيش رفت كه در عمل باز همه چيز به زيان فيلم‌هاي فرهنگي تمام شد.

5- يكي از مشكلات سينماي ايران در طول 4 سال گذشته، از اعتبار افتادن پروانه نمايش فيلم‌ها بود. به طوري كه در اين سال‌ها بارها اتفاق افتاد كه فيلمي با وجود دريافت پروانه، با ممانعت اكران مواجه مي‌شد. «فعلاً صلاح نيست اكران شود» جمله آشنا و مكرري در اين سال‌ها بود. جمله‌اي كه بارها و بارها در معاونت سينمايي وزارت ارشاد و به خصوص اداره نظارت و ارزشيابي به سينماگران گفته شد، اما به نظر مي‌رسد كه اين روال قرار است متوقف شود. جواد شمقدري در مصاحبه‌اي گفت: «نبايد اعتبار پروانه نمايش را پايين آورد و اگر قرار است فيلمي اكران نشود بايد صريح اعلام شود. سعي مي‌كنم خيلي شفاف عمل كنم اگر پروانه نمايش بدهيم بزرگ‌ترين مدافعي كه فيلم نمايش داده خواهد داشت، خود ما خواهيم بود. اين كه دوگانه عمل كنيم اصلاً درست نيست.»

حال بايد چشم به روزهاي آينده دوخت كه آيا معاونت سينمايي مي‌تواند سينماي ايران را احيا كند يا خير؟

نگارنده اميدوار است كه سينماي ايران با معاونت سينمايي جديد به دستاوردهاي مثبت و قابل توجهي برسد.

«گردآوري و تخليص از منابع مختلف»

سه‌شنبه 12 آبان 1388 - 14:23

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری