گفتگو
سيدرضا آباقي
گفتگو با مؤيد جهانبخش، قاري قرآن و رئيس گروه هماهنگي و نظارت بر انجمنهاي اسلامي
اشاره:
قرآني بودن و قرآني زيستن توفيق بزرگي است كه بدون دليل نصيب هر كسي نميشود. در تاريخ پرفراز و نشيب اسلام بودهاند بزرگاني كه قرآن را سرلوحه كار خود قرار داده و در زندگي از آن الهام گرفتهاند؛ از علما و عرفا گرفته تا اديبان و فرهيختگان بزرگ. اگر نامي از آنها باقي مانده فقط به دليل تمسك به قرآن بوده است و بس. اما اينكه دقيقاً منظور از قرآني بودن چيست، احتياج به تحقق و بررسي دارد. بايد ديد آيا ميشود به كسي كه صرفاً قرآن تلاوت ميكند يا همه يا بخشي از آيات آن را حفظ كرده است، فردي قرآني گفت. مؤيد جهانبخش، رئيس گروه هماهنگي و نظارت بر انجمنهاي اسلامي سازمان تبليغات اسلامي، قاري قرآني است كه خود در محيطي قرآني به دنيا آمده، با خانوادهاي قرآني وصلت كرده و از كودكي به جلسات قرائت و حفظ قرآن راه يافته است و ما گفتوگويي قرآني با وي انجام دادهايم كه در پي ميخوانيد:
ابتدا كمي از سوابق قرآني خود براي ما بگوييد.
خدا را شاكرم كه در خانوادهاي قرآني به دنيا آمدم و اين توفيق را داشتهام كه نوجواني خود را در جمع قراء ممتازي همچون حاجآقا سعيديان، حاجآقا گرجي، حاجآقا احد محمدي و حاجآقا جعفرزاده سپري كنم. من از كلاس سوم ابتدايي در جلسات روخواني و روانخواني قرآن كريم كه در مسجد دارالسلام توسط سازمان تبليغات اسلامي برگزار ميشد، شركت ميكردم. سال 67 در محضر استاد سعيديان تجويد، صوت و لحن و قرائت قرآن را فراگرفتم. بعدها در زمينه حفظ قرآن هم فعاليتهايي را انجام دادم و تا الان كه در خدمت شما هستم هيچوقت از قرآن جدا نشدهام. مشوقان اصلي من براي فراگيري قرآن برادرانم بودند كه از اين جهت به آنها مديون هستم.
تا به حال در مسابقات قرآني هم شركت كردهايد؟
بله، از همان دوران راهنمايي و دبيرستان در مسابقات قرآني دانشآموزي شركت ميكردم. بعد از آن در دوران دانشجويي، در مسابقات دانشگاه علامه طباطبايي و در مسابقات بسيج استان تهران هم در رشته قرائت رتبه دوم را كسب كردم. يك بار هم در مسابقات بسيج ادارات، از طرف سازمان تبليغات اسلامي شركت كردم و نفر دوم شدم. مسابقات ديگري هم بوده است كه كم و بيش در آنها مقامهايي به دست آوردهام. اما هيچوقت خواندن قرآن را صرفاً براي شركت در مسابقات و به دست آوردن اين مقامها ادامه ندادهام. قرآن براي من مهمتر از اين حرفهاست.
شما معتقديد مسابقات قرآني و ايجاد فضاي رقابتي بدون حضور قرآن در زندگي نميتواند به اعتلاي فرهنگ قرآني فرد و جامعه بينجامد؟
بله، منظور من هم همين بود. از همان زماني كه قرآن وارد زندگيام شد هميشه اين حس همراهم بوده است كه اگر خدايناكرده نعمت انس با قرآن از من گرفته شود، آنوقت به چه سرنوشتي دچار خواهم شد. حتي تصور زندگي كردن بدون قرآن هم برايم خيلي سخت است.
تأثير مثبت همين يك مقدار اندك كه از درياي ژرف قرآن وارد زندگي من شده را به خوبي حس كردهام. هر چه كه در اين راه جلوتر ميروم، احساس ميكنم هنوز هيچ چيز از قرآن نميدانم. حديثي از معصوم داريم كه فرمودهاند: قرآن ظاهري زيبا و باطني ژرف و عميق دارد. همواره در سختيهاي زندگي به قرآن متمسك شدهام و هيچ آرامشي براي من بالاتر از خواندن قرآن نيست.
به نظر شما قرآن به تنهايي ميتواند انسان را به سعادت برساند؟
بله، اما در كنار عترت. خداوند در سوره تكاثر ميفرمايد: «در روز قيامت از نعمتي كه به شما عطا كردهايم، سؤال خواهيم كرد.» در تفسير روايي اين آيه شريفه آوردهاند كه منظور از نعمت در اين آيه همان نعمت اهلبيت(ع) و شيعه بودن است كه خود اين مسأله وظيفه ما را دو چندان ميكند. در واقع قرآن در كنار پيروي از دستورات اهل بيت معنا پيدا ميكند.
دقيقاً هدف شما از خواندن قرآن چيست؟ خيليها ميگويند قرآني باشيد، اما هيچ تعريفي از قرآني بودن ارائه نميدهند. بهتر بگويم، آن چيزي را كه از قرآن ياد گرفتهايد، بگوييد. در واقع ميخواهم به طور مصداقي تأثير قرآن بر زندگيتان را براي ما توضيح دهيد.
ببينيد، من ميگويم فقط به ظاهر قرآن پرداختن، آدم را به جايي نميرساند. خيليها قرآن ميخوانند فقط به خاطر اينكه چهره بشوند يا به سفرهاي تبليغي بروند. هستند كساني كه به عنوان چهره قرآني در كشور معروف شدهاند، اما در زندگي آنها قرآن جايگاه اصلي خود را ندارد. اگر باطن كسي با قرآن شد آنوقت ميتوان گفت كه او فردي قرآني است. قرآن در زندگي و شخصيت انسان تأثير بسيار عجيبي دارد.
در يك كلام، بزرگترين چيزي كه از قرآن ياد گرفتهايد چيست؟
ياد گرفتهام محدوده خودم را حفظ كنم و آن حريمهايي را كه قرآن براي زندگي ما مشخص كرده است زير پا نگذارم. امام صادق(ع) نصيحت ميكنند: «شما كه شيعه هستيد، آبروي ما باشيد.» متأسفانه جامعه ما از قرآن دور شده است. اگر جامعه قرآني باشد، مطمئن باشيد سر سوزني با مشكل مواجه نخواهيم شد.
هميشه عدهاي افراد با شكل و هيئتي آشنا در جلسات قرآني حضور دارند و خيلي از جوانهاي جامعه كه به هر دليلي دچار هيجانات خاص هستند و در عالم خودشان به سر ميبرند، جذب اين جمعهاي قرآني نميشوند. در حالي كه قرآن براي همه انسانها حرف براي گفتن دارد. به نظر شما چه بايد كرد كه استقبال جوانان از محافل قرآني بيشتر شود؟
من معتقدم كه چون علم روز پيشرفت كرده است بايد در امر آموزش قرآن به روشهاي جديد بينديشيم. مخصوصاً امسال كه از طرف مقام معظم رهبري سال نوآوري و شكوفايي ناميده شده است، بايد از تكنولوژي روز براي آموزش قرآن استفاده كرد. البته منظورم اين نيست كه بايد روشهاي سنتي را به طور كلي كنار بگذاريم. من ميگويم به كار بردن روشهاي سنتي براي آموزش قرآن به تنهايي كفايت نميكند. مثلاً خيليها ميگويند قرآن براي كودكان سخت و سنگين است؛ در حالي كه جاي خالي قرآن نه تنها در دبستانها بلكه در مهد كودكها هم حس ميشود. كسي كه از كودكي با قرآن بزرگ شده باشد، هيچ وقت از آن خسته نميشود. اگر جوانان ما از قرآن فاصله گرفتهاند به دليل اين است كه از ريشه قرآني نبودهاند. از جواني كه با ماهواره بزرگ شده است چه توقعي ميتوان داشت؟ معلمان و استادان قرآن بايد با علوم مختلف و تكنولوژي روز آشنا باشند، حتي بايد روانشناسي كودك بدانند. فطرت انسان خداجوست؛ بايد با روشهاي نو چراغ فطرت انسانها را روشن كرد. در چند ساله اخير نرمافزارهاي قرآني زيادي توليد شده است، اما باز هم كفايت نميكند. بايد مبدأ، مسير و مقصد آموزشهاي قرآني را با روشي نو مشخص كرد. نهادهايي مثل حوزه علميه، بسيج، سازمان ملي جوانان و خود سازمان تبليغات اسلامي طرحهاي زيادي را در اين زمينه اجرا كردهاند كه هنوز هم جاي كار دارد.
سهشنبه 8 مرداد 1387 - 12:19