راز ماندگاري كتاب در فطرت كمال جوي انسان است

گفت و گو با سيدحسن ميركريمي، مدير عامل شركت چاپ و نشر بين‌الملل

شركت چاپ و نشر بين‌الملل يكي از انتشارات وابسته به سازمان تبليغات اسلامي است كه در حوزه چاپ و نشر كتاب‌هاي ديني فعاليت مي‌كند و به گفته مديرعامل آن وظيفه فعلي اين شركت، توليد كتاب‌هاي فارسي با موضوع دين است. گفت‌وگوي پيش رو، حاصل نشستي صميمي با سيدحسن ميركريمي، مديرعامل چاپ و نشر بين‌الملل پيرامون مجموعه فعاليت‌هاي اين مؤسسه است.

شركت چاپ و نشر بين‌الملل از چه زماني تأسيس شد و هدف از تأسيس آن چيست؟

شركت چاپ و نشر بين‌الملل محصول تشكيلاتي پيش از خودش به نام معاونت امور بين‌الملل سازمان تبليغات اسلامي است. در سال‌هاي گذشته سازمان تبليغات اسلامي در معاونت امور بين‌الملل واحد انتشاراتي داشته كه اقدام به ترجمه كتاب‌هاي خارجي مي‌كرد. پس از آن معاونت امور بين‌الملل (با همان اهداف و وظايف) جاي خودش را به شركت چاپ و نشر بين‌الملل مي‌دهد تا اينكه در ساختار تشكيلاتي كشور فعاليت‌هاي برون‌مرزي به سازمان ارتباطات اسلامي واگذار مي‌شود و پس از آن ديگر اين وظيفه يعني توليد كتاب به زبان‌هاي خارجي تقريباً از حيطه كاري شركت چاپ و نشر بين‌الملل خارج شده و به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي واگذار مي شود. وظيفه شركت چاپ و نشر بين‌الملل بر اساس چاپ كتاب‌هاي فارسي با موضوع دين تعريف مي‌شود و تا به حال اين روند را حفظ كرده است.

اين تغييرات و تعريف جديد محدوده كاري شركت چاپ نشر بين‌الملل يعني توليد كتاب‌هاي فارسي با موضوع دين از چه سالي به وجود آمد؟

از سال 76 بود كه اين وظيفه جديد براي شركت چاپ و نشر بين‌الملل تعريف شد.

محصولات شركت چاپ و نشر بين‌الملل در كجا عرضه مي‌شود؟

در يك فروشگاه در ميدان فلسطين و اين تنها فروشگاه عرضه محصولات شركت است.

چرا سر در فروشگاه نوشته شده فروشگاه مركزي شركت چاپ و نشر بين‌الملل؟

چون پيش از اين فروشگاه‌هاي ديگري هم بوده است و بنا به دلايلي مانند عدم مالكيت ملك فروشگاه، عدم فروش كتاب و... تعطيل شدند. مثلاً در خيابان ناصرخسرو فروشگاهي داشتيم كه كم‌كم منطقه محليت‌ خودش را براي فروش كتاب از دست داد. البته براي عرضه محصولات شركت نمايندگاني هم در استان‌ها داريم كه فعال هستند و محصولات چاپ و نشر بين‌الملل را عرضه مي‌كنند.

چه شاخصه‌هايي براي چاپ و نشر بين‌الملل اهميت دارد و اساساً چه نكاتي را براي چاپ يك كتاب در نظر مي‌گيريد ؟

آثار ديني شكل‌ها، سطح‌ها و ويژگي‌هاي مختلفي دارد، مثلاً كتاب ديني مي‌تواند فقهي و يا يك رمان ديني باشد. كتاب‌هايي كه قبلاً در شركت چاپ و نشر بين‌الملل چاپ شده سطح متوسطي داشته است؛ آثاري هستند كه نه جنبه حوزوي دارد نه جنبه دانشگاهي بلكه بيشتر براي نوجوانان علاقه‌مند مناسب است.

موضوعات نيز بيشتر با افراد متوسط جامعه ارتباط برقرار مي‌كردند؛ يعني بيشتر مسائل عمومي دين مطرح‌ مي‌شد كه به جاي خود با ارزش هم بودند. البته در اين حوزه امكان انجام كارهاي با ارزش‌تري هم بود. به طور مشخص‌تر، از سال 83 سعي كرديم كه تغيير رويكردي را در زمينه چاپ كتاب انجام دهيم. اول با سطحي متفاوت از كتاب‌هاي قبلي انتخاب كنيم و در عين حال، كتاب‌هاي گذشته از رده خارج نشد.

از سال 83 به بعد، تصميم بر اين شد كه سطح علمي كتاب‌ها را بالا ببريم و همانطور كه مي‌دانيد لازمه اين مسئله ايجاد رابطه قوي‌ با مؤلفين با شهرت علمي و متخصص است.

يكي از بخش‌هاي مهم و حياتي ديگري كه مد نظر داريم توليد ادبيات دين است. يعني داستان و رماني كه مايه ديني داشته باشد. حركت در اين جهت كار ساده‌اي نيست و بايد با متخصصين و افراد توانمند حيطه رمان و داستان دين همكاري كرد. يك مشكل اساسي وجود دارد؛ اين افراد سعي مي‌كنند با انتشاراتي كار كنند كه سابقه نشر رمان و داستان ديني را داشته باشد و اين براي مؤلف خيلي سخت است كه متقاعد شود و كتاب خود را به دست انتشاراتي بدهد كه سابقه‌اي در اين زمينه ندارد و اين سختي، كار ما را دوچندان كرده است.

در حال حاضر شركت چاپ و نشر بين‌الملل 5 اثر را با اين ديد توليد كرده است؛ رمان حضرت سلمان فارسي در مراحل پايان نگارش است، چند كتاب نيز با مايه داستان و فيلم‌نامه توليد شده و اين اولين بار است كه در چاپ و نشر بين‌الملل انجام مي‌شود.

اميدواريم راهي كه در پيش گرفتيم، روز به روز پربارتر شود و در زمينه رمان و داستان ديني موفق عمل كنيم؛ به هر حال بايد اولين گام‌ها برداشته شود.

چند كتاب با توجه به اين رويكرد جديد تا به حال به چاپ رسيده است؟

كتابي را درباره حضرت عبدالمطلب به صورت فيلمنامه در دست چاپ داريم، كتاب شعر مقتل گل سرخ كه عاشقانه‌هايي است درباره امام حسين (ع) و واقعه كربلا و همچنين كتاب ديگري به نام آينه‌داران آفتاب، نوشته محمدرضا سنگري كه در بازار خيلي به آن توجه شده و بايد بيشتر معرفي شود را به چاپ رسانيده‌ايم. اين كتاب دو جلدي است و مشخصه خيلي جالبي دارد؛ مؤلف در اين كتاب تمامي شهداي عاشورا را چه آن‌هايي كه در كربلا شهيد شدند و چه آن‌هايي كه مجروح شده و پس از آن به شهادت رسيدند يك به يك به صورت داستان مستند تاريخي معرفي مي‌كند.كتاب‌هاي حسين بن علي (ع) و سلمان فارسي نيز آماده چاپ هستند و هر كدام قلمي بسيار شيوا و جذاب دارند.

آقاي كريمي! متأسفانه ديدي نسبت به شركت چاپ و نشر بين‌الملل و محصولاتش بين قشر جوان و تحصيل‌ كرده وجود دارد و آن اين كه محصولات و كتاب‌هاي اين شركت را كم محتوي مي‌دانند و اغلب آن‌ها را ضعيف و متوسط ارزيابي مي‌كنند. نظر شما چيست؟

ناشران زيادي هستند كه در حوزه دين كار مي‌كنند و همانطور كه مي‌دانيد حوزه دين خيلي متنوع است.

چاپ و نشر بين‌الملل كتاب‌هاي ضعيف ديني و كتاب‌هايي كه تن به عوام‌زدگي، خرافات، هتك حرمت دين داده باشد چاپ نكرده است. الان در جامعه كتاب‌هايي در حوزه دين مي‌بينيم كه پر است از خرافات و سوء استفاده از مشكلات مردم و بعضاً به چندين چاپ هم مي‌رسند.ما عليرغم اينكه بازار خيلي مستعد است اين كار را نكرديم. معتقدم محصولات شركت بي‌مايه و محتوا نيست اما بهتر از اين مي‌تواند باشد و همانطور كه گفتم از سال 83 اين روند را پيش رو داريم.

چرا شركت‌ چاپ و نشر بين‌الملل زيرمجموعه و تحت پوشش انتشارات اميركبير است آيا دليل خاصي دارد؟

چاپ و نشر بين‌الملل اساس نامه‌اي دارد كه در اين اساس‌نامه 100 درصد متعلق به سازمان تبليغات اسلامي است و از جنبه قانوني و حقوقي هم روند خود را چه در حسابرسي‌ها و چه در بازرسي‌ها طي مي‌كند.

از زماني كه من آمدم اين مسئله را ديدم و ما هم اين پرسش را مطرح كرديم و متوجه شديم كه اين سياست سازمان است كه يك شركت انتشارات به صورت مادر وجود داشته باشد و بقيه زيرمجموعه آن باشند؛ يك حالت پدر خواندگي به وجود بيايد و اين مسئله جنبه حقوقي ندارد.

شما به عنوان مديرعامل شركت چاپ و نشر بين‌الملل وضعيت صنعت چاپ و نشر كشور را چگونه مي‌بينيد؟

نسبت به قبل از انقلاب خيلي پيشرفت داشته‌ايم و فاصله‌اي نجومي با پيش از انقلاب داريم.يكي از حوزه‌هاي بسيار اثرگذار فرهنگ، حوزه نشر و چاپ كتاب است و اهميت فوق‌العاده دارد. معمولاً وقتي يك تكنولوژي وارد مي‌شود تكنولوژي بيش از آن از بين مي‌رود. اما اين مسئله در زمينه كتاب صادق نيست. هر چه كه كتاب‌هاي مجازي و اينترنتي و... گسترش پيدا مي‌كند روز به روز هم چاپ كتاب پيشرفت مي‌كند و ضربه‌اي به نشر و چاپ و كتاب نمي‌خورد و اين اهميت بسيار بالاي كتاب و ماندگاري آن را نشان مي‌دهد.

اما در بحث صنفي، مسائلي مطرح است. بخش خصوصي بخش دولتي را به رانت متهم مي‌كند، بخش دولتي بخش خصوصي را به چيزهاي ديگر متصف مي‌كند و هر كدام دغدغه‌ها و گرفتاري‌هاي خودشان را دارند. در حوزه نشر مشكلي را در كشور داريم؛ پيش از اين كمك‌هايي به ناشرها مي‌شد، مثلاً توزيع كاغذ به نرخ دولتي و نتيجه اين شده است كه تعداد ناشرها از كتاب فروشي‌ها بيشتر شده و اين يك مشكل جدي است. مثل اينكه ما 6 هزار كارخانه داروسازي داشته باشيم و 3 هزار داروخانه.

چه كارهايي در راستاي معرفي كتاب‌هاي نشر بين‌الملل انجام مي‌دهيد، خصوصاً كتاب‌هايي كه در اين جريان و رويكرد جديدتان به چاپ رسانيده‌ايد؟

ما با روزنامه‌هاي ايران و همشهري ارتباط داريم و كتاب‌هاي ما نيز در اين دو روزنامه معرفي مي‌شود. همچنين با شبكه 4 سيما نيز صحبت‌هايي شده است؛ اما از سازمان درخواست مي‌كنم كه در امر معرفي كتاب‌ها ما را ياري كند و در برنامه‌اي با حضور خبرنگاران و ارباب رسانه‌ اين كتاب‌ها را معرفي كند. ما نيز با كمال ميل پذيراي اين حركت خواهيم بود و مشتاقانه پيگيري خواهيم كرد.

رسالت كتاب را در چه مي‌دانيد؟

ما انسان را موجودي كمال‌طلب و كمال‌جو مي دانيم كه در مراحل حركت خودش به سمت تعالي با توجه به فطرتي كه خداوند در وجودش قرار داده است، نياز به معلوماتي دارد كه موظف به فراگيري و نشر آن است. اينجاست كه قلم وارد عرصه زندگي انسان مي‌شود و به جايي مي‌رسد كه خدا به آن قسم ياد مي‌كند.

در واقع بشر از كتاب بهره‌ برده تا دانش‌هاي خودش را منتقل كند و باعث ماندگاري و ثبت آن شود و اين طور است كه كتاب مستند شده و علوم جديدتر پايه‌اش بر علوم گذشته بنا گذاشته مي‌شود. بزرگان ما نيز كتاب را به عنوان دوست مطرح كردند و در اين مورد نيز سفارش شده است. پس بايد بدانيم با چه كسي دوست مي‌شويم؛ يك كتاب مي‌تواند تا بي‌نهايت منفي و تا بي‌نهايت مثبت باشد.

چهارشنبه 28 فروردين 1387 - 9:50

از اين نويسنده يا گزارشگر

*نام:
*ايميل:
نظر شما:

* اختياری