گفتگو
سجاد روشني
اشاره:
اوقات فراغت مناسبترين بستر براي رشد و شكوفائي استعدادهاي گوناگون نوجوانان و جوانان در ابعاد مختلف به شمار ميآيد. به نظر ميرسد انعكاس نظرات و ديدگاههاي متوليان گسترده اجراي طرحهاي اوقات فراغت و شنيدن تجربيات و دستاوردهاي برنامهها از نظرگاه آنان، بتواند فضاي مناسبي را براي بحثهاي نظري و علمي كارشناسانان، استادان و خبرگان و كمك به توسعه كلان و كمي و كيفي اين برنامهها بگشايد. مراكز و دستگاههايي نظير كميته امداد امام خميني(ره)، بنياد شهيد و امور ايثارگران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري و برخي ديگر از مراكز و نهادها مجرياني هستند كه با فرا رسيدن فصل تابستان و موسم اوقات فراغت همهساله برنامههايي را طرحريزي ميكند. گفتوگوي ما با چند تن از مسئولان اين نهادها و مراكز را در سطور زير ميخوانيد:
عباس اسكندري معاون امور فرهنگي و تبليغ سازمان تبليغات اسلامي:
بيش از يك ميليارد تومان اعتبار براي غني كردن اوقات فراغت در سازمان تبليغات اسلامي هزينه ميشود
سازمان تبليغات اسلامي با توجه به رسالت خود به عنوان يكي از دستگاههايي كه همواره دغدغه مسائل فرهنگي بويژه در حوزه دين را داشته است، در تابستان 85 نيز با ارائه خدمات و برنامههايي عزم را بر بهينهسازي اوقات فراغت جوانان و نوجوانان جزم كرده است. با توجه به اين مقدمه، گفتوگويي با حجتالاسلام عباس اسكندري معاون امور فرهنگي و تبليغ سازمان تبليغات اسلامي بعنوان معاونت مجري اين سازمان براي غنيكردن طرح اوقات فراغت انجام دادهايم كه در زير شرح آن را ميخوانيم:
پيرامون برنامههاي معاونت فرهنگي سازمان تبليغات اسلامي در جهت پر كردن اوقات فراغت توضيح دهيد.
مسئله اوقات فراغت بحث و فصلي «مفهومي» است كه بايد در جاي خود درباره آن صحبت شود. به اين معنا كه اوقات فراغت اصلاً چه معنايي دارد و زمانش چه وقتي است و برنامههايي كه ميشود براي آن طرحريزي نمود، بايد داراي چه شاخصهها و اصولي باشد كه با توجه به محدوديت زماني در اينجا به مقولات مفهومي آن نميپردازيم. البته دستاندركاران «سايت اطلاعرساني سازمان» بايد در زمينه مفهومي جدي كار كنند و نظر صاحبنظران در اين عرصه را نيز جويا شوند.
ساليان نسبتاً طولاني است كه سازمان تبليغات اسلامي طرح اوقات فراغت را برگزار ميكند و اين تجربه از بدو تاسيس سازمان انجام گرفته است. فراز و نشيبها، موفقيتها و ناكاميها و كمبودها و نارساييهاي بسياري را در اين دو سه دهه سپري كرده است. اما در مقطعي، سازمان به اين نتيجه رسيد كه بايد يك بازنگري جدي در شيوه و غالب طرحها داشته باشد. به اين دليل كه در زماني زندگي ميكنيم كه تغييرات بسياري را در قياس با گذشته شاهديم. دستگاههاي ارتباطي از تنوع فوقالعادهاي برخوردار است و شاهد تغييرات حيرت انگيزي از جمله تخصصي شدن همه امور هستيم. پس مسيري را كه سازمان انتخاب كرده است در حقيقت يك مسير تكاملي است و ما هنوز در ابتداي اين مسير هستيم.
سازمان طرح اوقات فراغت ر با تفكيك سني به دو فاز كودك و نوجوان بين 14 تا 19 سال در نظر گرفته است. بيشترين توجه را به اين مقطع سني مد نظر قرار داديم. سعي كرديم پوستههاي گذشته را شكسته و از آن خارج شويم. طرحهايي را كه در آن جوان را سر كلاس بياوريم و فضا را برايش طوري آماده كنيم كه صرفاً بنشيند و ما فقط موعظه كنيم را قبول نداريم. باب گفتوگو و درك و بحث را در نظر گرفتهايم.
مربيان ما معلمان تعليم ديده دوره تخصصي معاونت پژوهشي و آموزشي سازمان تبليغات اسلامي هستند. به اين معنا كه مربيان ما دوره آشنايي با شيوههاي برخورد با جوانان و مسائل تربيتي و روانشناسي و جامعهشناسي را طي كردهاند. تلاش كرديم دورههاي ما به صورت متنوع برگزار گردد و به اين منظور اكثر نشستها و كلاسهاي خود را در مناطق باز و تفرجگاهها برپا ميكنيم. از طرفي سعي بر آن بوده است تا مركز اصلي، مساجد و مراكز ديني باشد. اردوهايي اعم از اردوهاي يكروزه درون استاني و اردوهاي سراسري و كشوري براي برگزيدگان و نخبگان طرحها در نظر گرفته شده است. يكي از فعاليتها وارد كردن رشته به طرح است كه هم ميتواند مفيد و هم متنوع باشد. دورهاي با عنوان بوستان انديشه جوان با حضور تعداد قابل توجهي از جوانان انجام ميگيرد. تشكيل 3 هزار هسته فرهنگي جوان در سراسر كشور، اعزام 400 مبلغ دوره ديده دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم كه 1500 روحاني طرح هجرت و روحاني مستقر و 3 هزار مربي فرهنگي غير روحاني نيز در آنان مشاركت ميكنند، از ديگر برنامههاي معاونت فرهنگي به منظور غنيسازي اوقات فراغت است. بالغ بر 48 هزار جلسه آموزشي در قالب كارگروهي و به صورت گفتمان در بررسي موضوعات متعدد ديني، فرهنگي، اجتماعي و سياسي در طول دوره 8 هفتهاي طرح برگزار ميگردد.
سه هزار اردوي يكروزه درون استاني، تهيه 1400دوره 3 جلدي متون آموزشي ره توشه براي مربيان طرح عنوان ساير فعاليتها را شامل ميشوند. همچنين 290 جشنواره شهرستاني و تهيه 900 نشريه برتر در سطح كشور را شاهد خواهيم بود كه منجر به برگزاري 30 جشنواره استاني و 180 نشريه برتر در سطح استانها و در نهايت جشنواره سراسري كشوري و برگزيدن 30 نشريه برتر استاني و 10 نشريه برتر كشوري از نظر موضوع، ميشود. اردوي نخبگان جوان براي برگزيدگان شركت در طرح اوقات فراغت براي 15 هزار نفر طراحي شده است. همچنين براي 300 نفر از منتخبين رابطين هستههاي آموزشي اردوي فرهنگي و آموزشي لحاظ شده است. اين رابطين كساني هستند كه مسئوليت استمرار و تداوم طرح اوقات فراغت در طول سال را عهده دارند. براي هرچه بهتر برگزار شدن طرحها، 19 تيم بازرسي به منظور ارزيابي و بازرسي طرحها تشكيل شده است. طرحهاي كتاب و كتابخواني، اردوهاي سياحتي و زيارتي و برگزاري مسابقات ورزشي، نشستها، همايشها و جلسات آموزشي شرح نهجالبلاغه و صحيفه سجاديه، برنامههاي قرآني و تفسير قرآن، مسابقات كتابخواني حول محور سيره نبوي و برگزاري مراسم ادعيه زيارت برنامههاي جنبي طرح غنيسازي اوقات فراغت را شامل ميشوند.
چه بودجهاي را براي طرحهاي خود در نظر گرفتهايد؟
همان طور كه مستحضريد بودجههاي در نظر گرفته شده در حوزه معاونت فرهنگي چه به صورت استاني و چه به شكل متمركز و هم چنين بخشي در معاونت آموزشي و پژوهشي و قسمت ديگر در سازمان دارالقرآن الكريم پيشبيني شده است. مبلغي كه به معاونت فرهنگي اعم از استاني و متمركز تخصيص داده شده يك ميليارد تومان است و اين غير از اعتباري است كه دفتر تبليغات به خاطر اعزام مبلغان و مربيان و همچنين معاونت پژوهشي براي طرح ره توشه ميپردازند.
مخاطب طرحهاي شما چه گروه سني را در بر ميگيرد و چقدر برنامهها در مقايسه با قبل رشد داشته است؟
مخاطبان ما كودكان و نوجوانان 14 تا19 سال هستند. هرچند روحانيون اعزامي كه در طرحهاي ما مشاركت دارند خودشان برنامههايي را براي اقشار ديگر مردم ترتيب ميدهند. ما بدنبال رشد كمي تعداد شركتكنندگان نبوده و نيستيم چرا كه معتقديم بايد كيفيت برنامههاي اجرايي و آشنايي نيروها با مفاهيم ديني توسعه يابد. فكر ميكنم افزايش 20 درصدي را از نظر كمي داشتهايم و از نظر اعتبارات نيز افزايش قابل توجهي را شاهد بوديم. از نظر كيفي حساسيت نسبت به محتواي رهتوشه، آموزش مربيان و نظارت و ارزيابي بر طرحها ميتواند مثمر ثمر باشد.
اهتمام شما به آموزشهاي ديني در طرحهاي مذكور چگونه است؟
ما به دنبال ارتقاي سطح فكري و دانش ديني اقشار مختلف جامعه خصوصاً نسل جوان هستيم و معتقديم اگر بخواهيم رفتار افراد منطبق با دين و آيين و شريعت اسلامي باشد، ميبايست در نگرشها تأثير گذاشت و طرح اوقات فراغت بدنبال تاثيرگذاري در انديشه و بينش جوانان و نوجوانان است تا آنكه بتواند رفتار آنها را منطبق با موازين دين كند. دين عمدهترين محور در نگاه ما به طرح اوقات فراغت است كه نشاط و شادابي، بالندگي و تعالي معنوي نسل جوان از ثمرات اين نگاه است.
ثبت نام در طرحهاي شما چگونه است؟
علاقهمنداني كه شرايط سني آنها ذكر شد براي ثبت نام ميتوانند در سراسر كشور به دفاتر سازمان تبليغات اسلامي در هر استان و اماكني كه دفاتر استاني مشخص كردهاند مراجعه و ثبت نام نمايند. اين طرحها براي عموم مردم از دهم تيرماه 85 به صورت 8 هفته برگزار ميشود.
حجتالاسلام روحانينژاد، مديركل تبليغات اسلامي استان تهران:
سازمان تبليغات اسلامي تنها نهادي است كه در بحث اوقات فراغت داراي متون آموزشي است
درباره طرح اوقات فراغت و برنامههاي خود صحبت كنيد.
بحث اوقات فراغت بحثي است كه همه ساله در آستانه فصل تابستان دغدغههاي فكري زيادي را براي مسئولان و دستاندركاران حوزه فكري بوجود ميآورد. از طرفي اين دغدغه جاي خوشحالي دارد و از طرف ديگر مايه تأسف است كه اوقات فراغت تنها محدود به فصل تابستان شده است. سازمان تبليغات اسلامي نسبت به منابع مالي و انساني كه در اختيار دارد برنامهها و فعاليتهاي مفيدي را به منظور پربار كردن اوقات فراغت مردم بويژه جوانان تدارك ديده است. اگر مراد از طرح اوقات فراغت برنامههاي محدود به فصل تابستان باشد ما در تابستان 85، برنامههاي متنوعي را پيشبيني كرديم كه بخشي از آنها بوسيله دفتر مركزي توسط معاونت فرهنگي و سازمان دارالقرآن و بخشي توسط خود استانها ابلاغ شده و اينك در حال اجرا است. ابتدا پايگاههاي فعاليت قرآني را در استان تهران براي دانشآموزان طراحي كرديم و آنان ميتوانند در برنامههاي متنوع ديني، فرهنگي و ورزشي پيشبيني شده مشاركت داشته باشند. اين برنامهها براي دانشآموزان مقطع راهنمايي و سالهاي اول و دوم دبيرستان است. دومين برنامه، طرح هستههاي جوانان است كه جوانان سالهاي آخر دبيرستان و سالهاي اول و دوم و دانشگاه را در بر ميگيرد و در آن هركدام از اعضا نقشي را كسب و متناسب با آن فعاليت گروهي انجام ميدهد. با توجه به آنكه بسياري از سازمانها و مراكز برنامههاي خود را در سطح متمركز انجام ميدهند، ما علاوه بر آنكه دوشادوش آنها در شهر فعاليت ميكنيم، قسمتي از فعاليتهاي خود را به روستاها نيز تعميم دادهايم. چرا كه داراي يك پتانسيل قوي به نام روحاني مستقر و طرح هجرت هستيم كه در 200 نقطه تهران مستقر و آماده ارائه خدمات به مردم شهر و روستا هستند. طي برنامهريزي تعداد 100 هزار نفر را تحت پوشش برنامههاي فرهنگي در تابستان ميبريم و طبق آمار ممكن است فردي در چند برنامه مشاركت داشته باشد كه ما آن فرد را هر بار و در هر برنامه مجدد شمارش ميكنيم. پايگاههاي فرهنگي سازمان، هستههاي جوان و اردوهاي سياحتي علمي و زيارتي به مدت يك روز و اعزام منتخبين طرح به تعداد هزار نفر در قالب دو گروه 500 نفري برادر و خواهر به مدت يك روز به مشهد مقدس، از جمله فعاليتهاي ماست. تعداد مخاطبان طرح ما 15 هزار نفر پيشبيني شده است. اردوگاههاي طرح ريزي شده نيز شناسايي و تنظيم قرارداد با آنها صورت گرفته است. يكي از فعاليتهاي خوب فرهنگي تهيه و طراحي روزنامههايي براي افراد خوش ذوق و اهل قلم است. اين برنامه كه مسابقهاي با عنوان نشريه جوان است با هدف ترويج فرهنگ قلمزني در بين جوانان برگزار ميشود و آثار برگزيده به صورت نمايشگاههايي در شهرهاي مختلف به نمايش گذاشته ميشود.
بخش ديگر بحث نهضت قرآنآموزي در زمينه روخواني و روانخواني است و بوسيله موسسات قرآن آموزي كه از سازمان مجوز گرفتهاند، اين برنامه اجرا ميشود. 500 پايگاه با استقرار 800 مربي كه 130 نفر از آنها روحانيون مستقر طرح هجرت و 60 نفر از حوزه علميه قم و بقيه مربيان تربيت شده در دورههاي تخصصي سازمان و يا تربيت شده در مراكز تأييد شده توسط سازمان هستند، برنامههاي غنيسازي اوقات فراغت در فصل تابستان را هدايت ميكنند. همچنين تعداد 100 پايگاه خودجوش مردمي كه نياز به حمايتهاي فكري و مالي داشتند را مورد حمايت قرار داديم.
بحث كميت بيشتر مد نظر شما بوده است يا كيفيت؟
دو سه سالي است كه بحث كميت را خيلي مد نظر نداريم و بيشتر به بعد كيفيت توجه داريم. از نظر كيفيت نسبت به سال قبل برنامهها داراي چهارچوب و استحكامي بهتر و آگاهي مردم نيز بيشتر شده است. ضمن آنكه سازمان تبليغات اسلامي تنها مركزي است كه در بحث طرح اوقات فراغت داراي متون آموزشي است. برخي از فعاليتهاي خود مانند هسته جوان را در طول سال نيز استمرار ميدهيم.
چقدر خانوادهها را در بهينهسازي اوقات فراغت جوانان در برنامههايتان دخيل كردهايد؟
بضاعت ما همين بود كه اعلام كرديم. اما چون پتانسيل خوبي در سازمان وجود دارد، توصيه ما به ائمه جماعات اين بوده است كه خانوادهها را به پربار كردن اوقات فراغت فرزندانشان توجه دهند و توصيههايي به آنان شده كه اين بحث را در خانوادهها مطرح كنند.
معيار سياستگذاري طرحهاي شما چه شاخصههايي بوده است؟
سياستگذاري اين طرحها نوعاً به صورت متمركز صورت ميگيرد ولي توجه به بحث جمعيت، فرهنگهاي كوچك و فرهنگهاي فراگير، همسويي با برنامه چهارم توسعه و سند چشم انداز 20 ساله از مهمترين شاخصهها در طرحريزي برنامهها بوده است.
فراخوان شما چگونه است؟
آگهيهايي را به رسانهها و رابطين در مساجد، هيأتهاي مذهبي و حسينيهها دادهايم. بوسيله تبليغات شهري بصورت بنر، پوستر، پلاكارد، و همچنين تيزرهاي تلويزيوني فراخوان كرديم. علاقهمندان نيز جهت كسب اطلاعات بيشتر ميتوانند به سايت www.tehrantabligh.ir مراجعه و يا با شماره تلفن گوياي 77521975 تماس بگيرند.
يكشنبه 15 مرداد 1385 - 11:1