گفتگو
محمد عبدالهادي
اشاره:
حجتالاسلام شاهرخي نماينده مردم شهرستان اليگودرز در مجلس شوراي اسلامي سه دوره متوالي به عنوان نماينده در مجلس شوراي اسلامي حضور داشته است. پس از ديدار او با دكتر سيد مهدي خاموشي رئيس سازمان تبليغات اسلامي خبرنگار اداره روابط عمومي سازمان تبليغات اسلامي با توجه به كمبود زمان گفتوگويي با وي انجام داده است كه در پي ميخوانيد.
خودتان را به طور كامل براي مخاطبان ما معرفي كنيد.
شاهرخي هستم. نماينده سه دوره مجلس شوراي اسلامي، عمده حضور و فعاليتهاي من قبل از نمايندگي مربوط به امور فرهنگي بوده است و بهصورت اخص افتخار داشتهام كه در حوزه علميه قم باشم. حدود 10 سال در مركز فرهنگ و معارف قرآن كريم در بخش تفاسير و فرهنگ موضوعي تفاسير قرآن تأليفاتي داشتهام. در بخش تبليغي و ترويج معارف ديني نيز فعاليت كردهام كه به نظر من اين موارد، زمينهساز اعتماد مردم در طول انتخاب اين سه دوره نمايندگي من است. اما در طول دوران نمايندگيام من عمده فعاليتي كه داشتهام در كميسيونهاي اقتصادي بوده است.
رابطه بين كميسيونهاي اقتصادي و فرهنگي مجلس به چه صورت است؟
اين دو مقوله بيارتباط و بدون تعامل با يكديگر نيستند، خصوصاً در نظام الهي ما فرهنگ ميتواند متاثر از مقولههاي مختلف از جمله اقتصاد باشد و يا بهعكس يعني اقتصاد هم تاثيرگذار باشد.
چه نوع تعاملي بين كميسيون اقتصادي و فرهنگي وجود دارد مثلاً آيا بهصورت مشترك جلسهاي وجود دارد كه مسائل را حل كنند؟
رؤساي كميسيونها نشستهاي مشتركي دارند اما لوايح و طرحهايي كه از طرف هيئت رئيسه و اداره تطبيق قوانين به كميسيونها ارجاع ميشود به سابقهاي كه حاكم بر طرح و لايحه است بستگي دارد. يعني اگر اين طرح ها و لايحهها در رابطه با بحث اقتصادي باشد به كميسيون فرهنگي ارجاع نميشود. اما اگر به نحوي مرتبط باشد، به كميسيونهاي ديگر مانند كميسيون فرهنگي ارجاع ميشود. اما اگر هر چقدر رنگ و صبغه اصلي به آن مقوله نزديكتر باشد كميسيون اصلي و مادر او را بررسي ميكند و كميسيونهاي فرعي بعد از كميسيون اصلي نظر ميدهند كه اين خود يك تعامل است. در نهايت اين لوايح به صحن ميآيد و نمايندهها ميتوانند با توجه به روندي كه وجود دارد در آن محصولي كه از كميسيونهاي مختلف آمده است تغييراتي ايجاد كنند. در مجموع بايد در پاسخ به سوال شما عنوان كنم كه بين تمام اجزا و كميسيونهاي مختلف يك ارتباط منطقي وجود دارد و نميشود امر قانونگذاري بدون ارتباط با يكديگر صورت گيرد و اگر قانون بخواهد مفيد باشد چه بسا قانونگذار بايد به قوانين گذشته نيز اشراف داشته باشد، كه بتوان بهتر قانونگذاري كرد.
بسياري از لوايح و بودجههايي كه در كميسيون فرهنگي بررسي ميشود ممكن است پيامدهاي فرهنگي در پي داشته باشد، حتي مثلاً در مورد بودجه امسال كه تصويب شد. كميسيون اقتصادي چقدر در مورد مسئله فرهنگي تاكيد دارد؟
البته من فكر ميكنم اين موضوع از باب اينكه من يك عضو كوچك پارلمان هستم موثر است كه انسان به اين موارد اشراف داشته باشد، خصوصاً كه انگيزه هم وجود دارد. اما عمدتاً مسائل تخصصي كه شما فرموديد اگر بين كميسيونهاي مختلف به بحث و چالش و نقادي گذاشته شود بسيار پربارتر است. بهعنوان يك روحاني بايد عرض كنم چند سال قبل در لرستان از من سوال شد اين مشكلاتي كه هماكنون در بخشهاي مختلف در استان وجود دارد ناشي از چيست؟ من عرض كردم: اين مسئله عمدتاً به زيرساختارهاي فرهنگي جامعه برميگردد و ما هر چقدر با روشهاي علمي و با استفاده از روشهاي جديد البته با نيمنگاهي به روشهاي سنتي مخاطبين خود را بشناسيم و وارد اين مقوله شويم و يك كار اساسي را انجام دهيم بسياري از مشكلات ما بهتدريج و با اصلاح فرهنگ جامعه اصلاح ميشود. بهعنوان مثال در بسياري از استانها، بخش اشتغال و بيكاري جوانها تقريباً يك بحران براي نظام ايجاد كرده است و بخش قابل توجهي از آن به مسائل فرهنگي برميگردد. مثلاً يك جوان فكر ميكند تنها ميبايست در يك اداره دولتي و پشت يك ميز مشغول به كار شود. بايد بگويم هماكنون با وضعيت موجود تحقيقاً 60% نيروهاي ما در ادارات اضافي هستند و ما ميتوانيم همين بازدهي را با 40% نيروهاي موجود با مديريت صحيح منابع انساني ساماندهي كنيم. اما عليرغم اينكه توضيح داده ميشود كه 60% مازاد وجود دارد بازهم آن جوان اصرار دارد به يكي از اين اتاقها و ميزها بپيوندد. اما اگر ما به اصلاح اين فرهنگ بپردازيم و يك كار ريشهاي و اساسي انجام دهيم، با كمي صحبت و ارائه كمي تسهيلات به آن جوان او را روشن كنيم كه خدا چه مواهبي را در اختيار ما قرار داده است و به چه صورت ما ميتوانيم از معلومات اين دانشآموخته دانشگاهي در بخش كشاورزي و يا معدن و صنعت استفاده كنيم. در آن هنگام ميپذيرد كه پولي را كه يك مهندس از سيستم دولتي در 12 ماه در ميآورد ميتواند در عرض چند ماه به دست بياورد.
بنابراين من مقوله فرهنگ را مقوله اصلي و اساسي ميبينم. ما در بسياري از زمينهها دچار مشكل هستيم گرچه نظام ما نظام فرهنگي و معرفتي است، اما به علت مشكلات جانبي كه وجود دارد و بخشي از آن به عدم مديريت صحيح و بخشي ديگر به مسائل آن سوي مرزها برميگردد. ما بيشتر درگير مسائل مادي و روزمره شده و از مسئله فرهنگ غفلت كردهايم. مثلاً مسئله ترافيك، عفاف، حجاب، كم تحمليهاي مردم، مقوله آزادي و سوء استفاده از آنها كه در كشورهاي خارجي كمتر از اين موضوع استفاده ميشود، مانند بلندكردن صداي ضبط ماشين و... . لذا مسائل خاصي در كشور ما نهادينه شده است كه به مقوله فرهنگ به معناي اعم آن برميگردد كه وظيفه ما را سنگين ميكند. اكتفا به كارهاي كليشهاي، پوستري، سازماني، حكومتي به نظر من به هيچوجه كافي نيست و جواب نخواهد داد و ميبايست آن سنت سلف صالح ما يعني روحانيت از حوزه بهرهمند شده و به ميان مردم بروند و داخل مردم شوند. من امسال فيلم «خيلي دور خيلي نزديك» را مشاهده كردم و برداشتم نسبت به اين فيلم برداشت مثبتي بود. قسمتي در فيلم كه موتور آن فرد روحاني خراب شده بود و آن پزشك وي را سوار كرد، مرد از روحاني پرسيد: چه كار ميكني؟ روحاني گفت: با اين مردم هستيم و هماكنون براي عقد به مجلسي ميروم. بين راه با متوفياي كه از دنيا رفته بود برخورد كرد و كارهاي مربوط به كفن و دفن او را نيز انجام داد. به هرحال با مردم قاطي بود. مردم اين طور فردي را ميخواهند كه بتواند در فرهنگ جامعه تاثيرگذار باشد. اما اينكه ما بيابيم و گرد و غباري به پاكنيم، خيلي نميتواند در فرهنگ جامعه ما تاثيرگذار باشد. من با ديدن اين فيلم ياد سنتي قديمي افتادم كه آقايان حوزوي هنگامي كه فارغالتحصيل ميشدند به شهرها و روستاها ميرفتند. مثلاً همين طرح هجرت، كساني كه به عنوان روحاني به سفر ميروند مدارج عالي علمي ندارند اما اين موضوع بسيار آثار مثبتي داشته است و اگر اين موضوع با هم تلفيق شده و كسي كه مدارج عاليه حوزه را طي كرده باشد با يكديگر دست به يك هجرت زده و به نقاط دوردست بروند آثار ماندگار بيشتري در پي خواهد داشت. واقعاً ابتكاري كه بوجود آمده است آثار پربركتي را بوجود آورده و قابل تدبير است. توسعه فرهنگ ديني به معناي وسيع كلمه وجهه همت شما عزيزان است. بحمدلله با هدايت و ارشاد مقام معظم رهبري، مديريت سازمان كه جوان، بانشاط و باانگيزه است و با طرحهاي نو و استفاده از نرمافزارهاي اين سازمان مانند تبيان حركت سازمان را حركت رو به جلو و تعالي و رشد ميبينم.
به نظر شما وضعيت اقتصادي چقدر روي مسئله فرهنگي تاثير ميگذارد؟
ببينيد، ما اگر بتوانيم دنياي مردم را تامين كنيم ميتوانيم از آنها توقع داشته باشيم آدمهاي خوبي باشند. در يك جمله بسيار عاميانه عرض كنم، حضرت امام(ره) در دوره سوم خطاب به شوراي نگهبان فرمودند: تطبيق قوانين مصوب مجلس با شرع و قانون اساسي برعهده شماست و بدون هيچ ملاحظهاي بايد اين كار را انجام دهيد، اما نبايد سختگيريهاي شما منجر به اين شود كه مردم احساس كنند دين نميتواند دنياي آنها را تامين كند. ما اگر در بخش اقتصاد و تامين معيشت و مسكن مردم، نتوانيم رفاه آنان را تامين كنيم همانطور كه پيامبر صليالله عليه و آله فرمودند: كسي كه معاش نداشته باشد نميتوان از او توقع زيادي داشت. البته ما اين موضوع را مطلق نميكنيم و نگاهمان يك نگاه كاملاً مادي و ماترياليستي به قضيه نيست كه ريشه همه ناهنجاريها در فقر و... باشد. اما شكي نيست كه اگر ما نتوانيم در بخش اقتصاد يك الگوي موفق و صحيحي را ارائه دهيم و مردم در حداقل معيشت خودشان مشكل داشته باشند قطعاًً در بخش فرهنگ هم تاثير ميگذارد. مثلاً فردي كه فارغالتحصيل دانشگاه است و كار مناسبي هم دارد و ازدواج كرده و توانسته زندگياش را تامين كند به نظرمن كمتر به دنبال ناهنجاري، سرقت و اينطور كارها ميرود. اما فردي كه از ابتدا در زندگي مشكل داشته، فرزند طلاق بوده، تربيت صحيح نداشته، كار ندارد، رفيق ناباب دارد و يكسري اختلافات طبقاتي را در جامعه ميبيند و سرخورده هم شده است اين فرد همه وسايل برايش آمده است تا بسياري از كارها را انجام دهد. بنابراين با توجه به موضوعاتي كه عرض كردم اين دو موضوع يعني مسائل اقتصادي و فرهنگي با هم ميتوانند تاثيرگذار باشد.
شما چقدر فعاليتهاي سازمان تبليغات اسلامي را دنبال ميكنيد؟
همانطور كه در صحبتهايم عنوان كردم حركتهاي سازمان را رو به رشد و تعالي ميبينم و روز به روز آينده بهتري را براي سازمان پيشبيني ميكنم. مديريت هم بحمدالله يك مديريت جوان است. البته ما بايد مقدورات را با توقعي كه داريم بسنجيم. به هرحال شكي نيست كه محدوديتهايي كه در بحث اعتبارات وجود دارد و روي عملكرد تاثير ميگذارد اما در كل حركت را يك حركت شجره طيبه ميبينيم و انشاء الله روزبه روز بر ثمرات اين حركت افزوده شود.
در كميسيون اقتصادي مهمترين طرحها و لوايح مطرح شده كدام است؟
همه طرحها و لوايح مهم است. مثلاً نظام صنفي كه آن را به اتمام رسانديم. هماكنون بحث بهره بانكي و كارمزدها بحث مهمي است كه از 21% به 16% و از آن به 14% تقليل پيدا كرده است. اين موضوع بحث روز كميسيون اقتصادي در كل تقليل كارمزدها است. انشاء الله بتوانيم اين سرمايهها را به بخش صنعت و توليد سوق دهيم.
كمكردن بهره بانكي و انتقادهايي كه رئيس بانك مركزي داشت به چه مرحلهاي رسيده و آيا پاسخگويي شده است؟
در اين فرصت نميتوانم نظرات موافق و مخالف را عنوان كرده و آنها را جمعبندي كنم. اين مسائل چيزي نيست كه بتوان آنها را بخشنامهاي كرد. تا هنگامي كه نرخ تورم مثلاً عدد 15 را نشان ميدهد ما نميتوانيم كمتر ازاين سود به سپرده گذار بدهيم. مثلاً اگر فردي صدهزار تومان در بانك بگذارد و تورم 15 درصد شود اين صدهزار تومان سال آينده 85 هزار تومان ميشود. بنابراين اگر ما بخواهيم بهره را كم كنيم بايد به همه مسائل در آن واحد نگاه كنيم. اينطور نباشد كه سپردهها به علت اينكه سود كمتري به آن تعلق ميگيرد از بانكها در آيد و به جاي ديگري هدايت شود. لذا با همان نقدينهگري ميتوان با سرنوشت جامعه بازي شود و يك مرتبه قيمت كالاها را تا 40% بالا برد. اين يك واقعيت است كه قيمت فرآوردههاي نفتي ثابت است اما گرانيها همچنان وجود دارد.
كميسيون اقتصادي مجلس در رابطه با مسئله حجاب و مد با توجه به اينكه سازمان تبليغات اسلامي نيز در اين موضوع دخيل است چه كارهايي انجام داده است؟
هويت يك جامعه بايد از خودش باشد. قانون بدين معنا نيست كه هميشه قانون خوب، خوب اجرا شود. بايد اين پذيرش در جامعه ايجاد شود واين موضوع بد، رواج پيدا نكند. طرح مد و لباس در جامعهاي كه داراي هويت است شكي نيست كه در تمام ابعاد بايد به خودش نگاه كند. از طرفي بايد نكتهاي را عرض كنم كه ما نبايد با اين طرحها و مصوبات، انتخاب افراد جامعه را محدود كنيم. ما نميتوانيم بگوييم كه شما چه چيزي بايد بپوشيد و چه چيزي نبايد بپوشيد. فقط ميتوانيم بگوييم اين پوشش شما نبايد باعث تعرض به ديگران شود. دنيا دنياي تعامل و تاثيرپذيري از فرهنگهاي مختلف است. باز هم ما بايد در اين باره زمينهسازي فرهنگي كنيم.
پس در واقع شما معتقد هستيد كه مسائل فرهنگي ميبايست ريشهايتر حل شود.
من فكر ميكنم ما بهتر از اين ميتوانستيم عمل كنيم. مثلاً در كويت كه در قسمتي از آن نيروهاي آمريكايي وجود دارد و بالاي پشتبامهايشان ديشهاي ماهواره وجود دارد و بخشي بيحجاب هستند، اما آنهايي كه باحجاب هستند واقعاًً باحجابند و غروب هم جوانها همه درمسجد مشغول نماز و عبادت هستند. بنابر اين همه اين موضوعات را بايد با هم ديد. من وادادگي فرهنگي و... را اصلاً قبول ندارم. حضرت امام فرمودند: ما در ايام جواني هنگامي كه به جاهاي مختلف رفته و مشاهده ميكرديم كه مردم بنيانهاي اعتقاديشان قوي است پي ميبرديم كه روحاني و عالم خوب در آنجا مشغول به كار است، لذا ميبينيم كه هر جا خوب كار ميشود مشكل كمتر است.
يكشنبه 7 خرداد 1385 - 11:29